Czym jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW)?

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW) to przewlekła choroba wątroby, w której układ odpornościowy błędnie atakuje własne komórki wątrobowe, prowadząc do stanu zapalnego. Zaburzenie to należy do grupy chorób autoimmunologicznych i może rozwijać się stopniowo, często niezauważalnie. W przypadku AZW dochodzi do postępującego uszkodzenia miąższu wątroby, które nieleczone może prowadzić do marskości wątroby. Choroba ta wymaga wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia, aby zahamować proces autoagresji i chronić funkcję wątroby.

Dostępne terminy teleporad u lekarza medycyny ogólnej

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby — przyczyny

Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby nie są do końca poznane, ale uważa się, że za rozwój choroby odpowiada złożone oddziaływanie czynników genetycznych i środowiskowych. U osób predysponowanych genetycznie układ odpornościowy może zostać pobudzony do niewłaściwej reakcji przez pewne wirusy, leki lub inne czynniki zewnętrzne. W efekcie dochodzi do błędnego rozpoznania komórek wątroby jako “obcych” i ich atakowania przez limfocyty. Istnieje również powiązanie między AZW a innymi chorobami autoimmunologicznymi, co sugeruje wspólny mechanizm zaburzeń regulacji immunologicznej. Pomimo wielu badań, nie udało się jak dotąd wskazać jednoznacznego czynnika wywołującego chorobę.

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby — objawy

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby może przez długi czas rozwijać się bezobjawowo lub z bardzo niespecyficznymi symptomami, co znacznie utrudnia jego wczesne rozpoznanie. U części pacjentów oznaki choroby przypominają infekcję wirusową. Mogą wystąpić takie objawy jak zmęczenie, osłabienie, bóle stawów czy lekkie podwyższenie temperatury ciała. Z czasem pojawiają się objawy związane z uszkodzeniem wątroby, takie jak zażółcenie skóry i białek oczu (żółtaczka), ciemne zabarwienie moczu, świąd skóry, powiększenie wątroby, bóle w prawym podżebrzu, a także nudności czy brak apetytu. U niektórych osób z AZW objawy mogą pojawić się nagle, w postaci przypominającej wirusowe zapalenie wątroby. U innych choroba rozwija się stopniowo i długo pozostaje niezdiagnozowana, co zwiększa ryzyko powikłań, takich jak marskość wątroby. Ze względu na dużą zmienność objawów diagnostyka autoimmunologicznego zapalenia wątroby wymaga kompleksowego podejścia i wykluczenia innych chorób. 

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby — leczenie

Leczeniem autoimmunologicznego zapalenia wątroby zajmuje się lekarz hepatolog — specjalista chorób wątroby. Jeśli na dany moment nie ma bezpośredniego dostępu do hepatologa, warto rozpocząć diagnostykę od lekarza rodzinnego, internisty lub gastroenterologa, który przeprowadzi wstępną diagnostykę. 

Podstawą leczenia AZW jest immunosupresja, czyli hamowanie nadaktywnej odpowiedzi układu odpornościowego. Najczęściej stosowanym lekiem są glikokortykosteroidy, które zmniejszają stan zapalny. W terapii często łączy się go z innymi lekami, które pozwalają obniżyć dawkę steroidu i zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych. Leczenie zazwyczaj trwa wiele miesięcy, a w niektórych przypadkach nawet całe życie, w celu utrzymania remisji. Ważne jest regularne monitorowanie funkcji wątroby oraz kontrola działań niepożądanych leków. U pacjentów, u których terapia farmakologiczna nie przynosi efektu lub dochodzi do zaawansowanej marskości, może być rozważany przeszczep wątroby jako leczenie ostateczne. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty z łatwością umówisz poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby — rokowania

Rokowania w autoimmunologicznym zapaleniu wątroby zależą głównie od momentu rozpoznania i skuteczności leczenia. Przy odpowiednio wczesnym wykryciu choroby i regularnym stosowaniu terapii immunosupresyjnej, większość pacjentów może prowadzić aktywne życie przez wiele lat. Leczenie pozwala osiągnąć remisję, czyli zahamowanie stanu zapalnego i stabilizację funkcji wątroby, nawet u ponad 80% chorych. Jednak w przypadku późnej diagnozy lub braku odpowiedniego leczenia, choroba może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, nadciśnienie wrotne czy niewydolność wątroby. Kluczowym elementem poprawy rokowania jest świadomość choroby, regularne kontrole lekarskie oraz przestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Dzięki temu możliwe jest nie tylko zatrzymanie postępu choroby, ale i uniknięcie jej groźnych następstw. 

Bibliografia

1. Stefaniuk, P., i inni (2010). Autoimmunologiczne zapalenie wątroby w przebiegu zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności. Przegląd Gastroenterologiczny, 5 (1), s. 1–7.
2. Dutkiewicz, E. (2011). Autoimmunologiczne zapalenie wątroby występujące w populacji dorosłej. Studia medyczne, 22, s. 63-70. 
3. Autoimmunologiczne zapalenie wątroby. Gastroenterologia Praktyczna. Dostępne na: https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a1814/Autoimmunologiczne-zapalenie-watroby.html. (Dostęp: 08.2025).

Autor