Czym jest stłuszczenie wątroby?

NAFLD, czyli niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby stanowi dosyć powszechny problem w obecnych czasach. Szacuje się, że zmaga się z nią około 20-40% populacji. Szczególnie narażone są osoby otyłe lub chore na cukrzycę typu drugiego. W tych grupach pacjentów, odsetek osób zmagających się z NAFLD jest wyższy.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby rozpoznawana jest, gdy stłuszczonych jest minimum 5% hepatocytów (ocena poprzez badanie histologiczne) lub badania z użyciem rezonansu magnetycznego wykazują w wątrobie powyżej 5,6% zawartości tłuszczu. Na NAFLD składa się niealkoholowe stłuszczenie wątroby oraz niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby.

Czynniki ryzyka wystąpienia stłuszczenia wątroby

Niektóre osoby są szczególnie narażone na wystąpienie stłuszczenia wątroby. Dzieje się tak z uwagi na występowanie u nich czynników ryzyka rozwoju tego stanu. Zaliczamy do nich otyłość, dyslipidemię, cukrzycę typu 2 oraz zespół metaboliczny. Inne czynniki zwiększające ryzyko powstania stłuszczenia wątroby to zespół policystycznych jajników u kobiet, hipogonadyzm, niedoczynność tarczycy, obturacyjny bezdech senny czy łuszczyca.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Stłuszczenie wątroby - przyczyny

Istnieje wiele przyczyn mogących powodować stłuszczenie wątroby. Wśród nich warto wymienić:

• nadużywanie alkoholu;
• działanie substancji hepatotoksycznych, np. niektórych leków, toksyn lub innego rodzaju związków chemicznych;
• zaburzenia wchłaniania lub trawienia pokarmu, mające różne podłoże chorobowe, m.in. nieswoiste zapalenia jelit, celiakia, choroby trzustki;
• nieprawidłowa dieta;
• zaburzenia metabolizmu o charakterze wrodzonym;
• infekcyjne choroby wątroby i/lub jelit, m.in. WZW C i D czy endotoksemia;
• powikłania ciążowe;
• zespół Reye’a.

Stwierdzenie stłuszczenia wątroby wymaga wykonania badania histologicznego lub obrazowego tego narządu. Postawienie diagnozy niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby wymaga dodatkowo wykluczenia potencjalnych przyczyn odpowiedzialnych za wtórne stłuszczenie wątroby.

Objawy stłuszczenia wątroby

Stłuszczenie wątroby często nie daje jednoznacznych objawów. Pacjentom może jednak towarzyszyć zmęczenie, gorsze samopoczucie oraz dyskomfort w jamie brzusznej w miejscu, gdzie znajduje się wątroba (prawy górny kwadrant). Z uwagi na często skąpoobjawowy lub praktycznie bezobjawowy przebieg schorzenia, niejednokrotnie choroba wykrywana jest przypadkowo, np. przy okazji wykonywanego badania USG jamy brzusznej lub poprzez rutynową kontrolę enzymów wątrobowych podczas badań z krwi. Osoby zmagające się ze stłuszczeniem wątroby często są otyłe, a w badaniu palpacyjnym lekarz, np. internista lub lekarz rodzinny, stwierdza powiększenie wątrobowy (hepatomegalię). 

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

U osób cierpiących na NAFLD dochodzi do postępującego włóknienia wątroby. Proces też zazwyczaj jest powolny jednak u około ⅕ pacjentów może postępować szybko.

Jak odwrócić stłuszczenie wątroby?

Dopóki nie dojdzie do powstania marskości narządu, proces stłuszczenia wątroby jest odwracalny. Aby odwrócić patologiczny proces, który dotknął naszej wątroby, powinniśmy zastosować specjalną dietę oraz pilnie stosować się do zaleceń terapeutycznych lekarza - zazwyczaj hepatologa.

Dieta na stłuszczenie wątroby

Dieta szczególnie polecana osobom zmagającym się z problemem stłuszczenia wątroby to dieta DASH (o niższej kaloryczności) lub dieta śródziemnomorska. Posiłki pacjentów powinny być oparte o warzywa, owoce, a także nasiona roślin strączkowych i zbożowe produkty spożywane z dodatkiem oliwy z oliwek. Zaleca się równoczesne spożycie ryb oraz przetworów mlecznych, jednak w mniejszych ilościach niż produkty podstawowe. Dieta śródziemnomorska uboga jest w produkty mięsne, których nie powinny w nadmiarze spożywać osoby ze stłuszczeniem wątroby. Uzupełnieniem diety powinna być regularna aktywność fizyczna.

Leki na stłuszczenie wątroby

Oprócz zmiany stylu życia, co stanowi podstawę terapii stłuszczenia wątroby, lekarz może zalecić stosowanie środków farmakologicznych. Wśród stosowanych leków na stłuszczenie wątroby wymienia się witaminę E oraz pioglitazon o działaniu hepatoprotekcyjnym, czyli ochronnym na wątrobę.

Terapię należy dostosować indywidualnie do potrzeb pacjenta w zależności od ogólnego stanu jego zdrowia oraz stopnia zaawansowania choroby wątroby. W niektórych przypadkach (marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy) konieczne jest przeszczepienie wątroby.

Bibliografia:

1. Mach T. (2019). Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD). Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2019/20. Medycyna Praktyczna, Kraków,  s. 735-739.
2. Gietka J., Klapaczyński J. (2016). Stłuszczenie wątroby - diagnostyka i leczenie. Medycyna po Dyplomie, 10. 
3. Cichocka A. (2005). Dieta śródziemnomorska w profilaktyce pierwotnej choroby niedokrwiennej serca. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat, 1(3), s.30-39.

Autor