Wzdęcia – przyczyny

Produkcja gazów w jelitach spowodowana jest przez trzy główne czynniki, tj. dostępność składników nie wchłoniętych w jelicie cienkim do fermentacji bakteryjnej, skład i rozmieszczenie flory jelitowej. Wzdęcia i gazy mogą pojawić się, np. w zespole złego wchłaniania, w nietolerancji dwucukrów czy w zespole nadmiernego rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Przyczyną może być również obecność patologicznej ilości lub niefizjologicznych gatunków bakterii w obrębie jelita cienkiego. Przyjmuje się, że podstawowe mechanizmy powstawania wzdęć to nieprawidłowa gospodarka gazami wraz z nadwrażliwością jelit oraz nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni ściany brzucha. Krótkotrwałe wzdęcia zwykle są spowodowane problemami z układem trawiennym. Przyczyną może być powietrze połykane wraz z pokarmem. Aby zmniejszyć ilość powietrza połykanego w trakcie jedzenia i picia, warto jeść powoli i dokładnie przeżuwać każdy kęs. Wypijanie napojów gazowanych również może powodować nadmiar dwutlenku węgla w przewodzie pokarmowym. Przyczyną wzdęć i gazów są także choroby takie jak:

• celiakia;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• hiperstymulacja jajników;
• nietolerancja laktozy;
• lamblioza;
• marskość wątroby;
• rak jelita grubego.

W większości przypadków zmiana diety i stylu życia może pomóc kontrolować nadmiar gazów, wywołujących wzdęcia. W przypadku uciążliwych wzdęć warto udać się do lekarza gastrologa aby poznać dokładną przyczynę problemu. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Umów się do lekarza rodzinnego

Wzdęcia w ciąży

Zarówno zaparcia jak i wzdęcia dotykają od 10% do 40% kobiet w ciąży. Wśród przyczyn wymienia się zmniejszoną aktywność fizyczną podczas ciąży, zwiększone wchłanianie wody z przewodu pokarmowego czy powiększenie macicy. Znacząca rolę odgrywają także czynniki hormonalne - podwyższony poziom progesteronu i estrogenów. Wysoki poziom progesteronu zwalnia ruchy perystaltyczne i wydłuża pasaż jelitowy. Dolegliwości często mogą być wywołane lub nasilone suplementami żelaza. Bardzo ważne w tej kwestii jest zwiększenie podaży płynów do około 2,5-3 litrów na dzień, u niektórych dobrze działa szklanka wody z sokiem z cytryny wypita przed śniadaniem. W diecie warto zadbać o odpowiednią ilość błonnika.

Skuteczne sposoby na wzdęcia i gazy

Do najważniejszych sposobów na pozbycie się wzdęć jest zmiana diety, stylu życia oraz leczenie farmakologiczne. Odpowiednia dieta stanowi jeden z elementów pozwalających na uniknięcie występowania nieprzyjemnych wzdęć. Przede wszystkim należy unikać posiłków ciężkostrawnych i tych, które wzmagają procesy fermentacyjne. 

Zioła na wzdęcia 

Substancje roślinne stosowane w preparatach na wzdęcia wykazują następujące zastosowanie:

• działają żółciopędnie;
• działają wiatropędnie;
• poprawiają perystaltykę jelit;
• działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego;
• działają lekko przeczyszczająco.

Zioła pomocne przy wzdęciach to: alona, boldyna, ziele dymnicy, wyciąg z mięty i melisy, kolendra, kumin, cykoria, prawoślaz, koper włoski, kurkuma, ostropest plamisty i inne. 

Domowe sposoby na wzdęcia

Jeśli wzdęcia i gazy pojawiają się po konkretnych produktach to warto prowadzić dzienniczek żywieniowy, aby dokładnie określić, co je powoduje. Posiłki należy spożywać w spokoju i bez pośpiechu. Zwiększając błonnik w codziennym jadłospisie należy także zwiększyć ilość wypijanej wody, ponieważ nadmiar błonnika może powodować uporczywe gazy i wzdęcia. Z czasem organizm przystosuje się do większej ilości błonnika, ponieważ wzrośnie ilość dobroczynnych bakterii fermentujących błonnik i wzdęcia będą mniejsze. Do popularnych domowych sposobów na wzdęcia zaliczyć można również przyjmowanie węgla aktywnego, który posiada silne właściwości absorpcyjne, dzięki czemu wiąże się ze szkodliwymi substancjami. Dobrą metodą na pozbycie się wzdęć są także ćwiczenia fizyczne takie jak marsz, trucht, jazda na rowerze czy joga. 

Tabletki na wzdęcia

Wśród leków na wzdęcia najczęściej wybierane są preparaty na bazie symetykonu. Pod wpływem substancji pęcherzyki gazu zgromadzone w jelitach ulegają rozprężeniu i pękają. Następnie są wydalane na zewnątrz organizmu lub wchłaniane przez ścianę jelita. Lek ten nie usuwa przyczyn powstawania wzdęć tylko pomaga radzić sobie z ich uciążliwymi objawami. 

Dzięki wdrożeniu odpowiedniej probiotykoterapii można poprawić pracę jelit. W zaburzeniach jelitowych zwykle stosuje się probiotyk minimum przez 7 dni.  W łagodzeniu wzdęć sprawdzą się także preparaty na trawienie, które stymulują ruchy perystaltyczne jelit, a przez to przyspieszają proces usuwania nagromadzonych gazów. 

Bibliografia: 

1. Barańska M., i in. (2021). Żywienie kobiet w okresie ciąży. PZWL, Warszawa, s. 71-73.
2. Gulbicka P., Grzymisławski M. (2016). Wzdęcie brzucha-najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel. Zdr. Publ. s. 70–73.
3. Słomka M., Małecka-Panas E. (2011). Wzdęcia i odbijania. Pediatr Med Rodz, 7 (1), s. 30-34.