Pacjentka z mapą w rękach

Znajdź lekarza w okolicy

Pacjentka trzyma kartkę z kalendarza

Wybierz termin i godzinę

Pacjentka rezerwuje termin

Zarezerwuj wizytę

Pacjentka rezerwuje termin

Przyjdź na wizytę

Umów się do lekarza na NFZ lub prywatnie.

Znajdź wolny termin wizyty teraz!

Kobalt - rola w organizmie. Czym grożą niedobory kobaltu?

2022-08-19 15:04
Fragment układu okresowego pierwiastków z wyszczególnionym kafelkiem dotyczącym kobaltu.

Pierwsze skojarzenie, jakie przychodzi do głowy, gdy słyszymy słowo kobalt to kolor w odcieniu niebieskim. Słusznie, ponieważ występujące w naturze sole kobaltu przyjmują odcienie od niebieskiego do różowego. Kobalt jest pierwiastkiem, który u człowieka występuje w ilościach śladowych, mimo tego pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Jaka jest jego rola i czym objawiają się jego niedobory?

Czym jest kobalt?

Kobalt zaliczany jest do pierwiastków śladowych. W organizmie nie jest spotykany w stanie wolnym, natomiast współtworzy głównie witaminę B12, czyli cyjanokobalaminę. Oprócz tego może stanowić części reaktywne innych enzymów. Z racji tego, że jest on jedną z głównych składowych witaminy B12, jego rola w organizmie jest związana bezpośrednio z funkcjami samej witaminy. 

Kobalt odpowiada między innymi za:

  • prawidłowy wzrost organizmu;
  • podział komórek;
  • hematopoezę (proces tworzenia, dojrzewania i różnicowania komórek układu krwionośnego);
  • syntezę osłonek mielinowych w układzie nerwowym;
  • metabolizm białek;
  • syntezę składników budulcowych DNA;
  • procesy krwiotwórcze;
  • prawidłowy rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego.

Umów się do lekarza rodzinnego

Gdzie występuje kobalt?

Kobalt, jako składnik cyjanokobalaminy, jest dostarczany do naszego organizmu wraz z pożywieniem. Znaleźć go można przede wszystkim w mięsie:

  • wieprzowym;
  • wołowym ;
  • drobiowym;
  • podrobach, takich jak wątroba, nerki.

Niewielkie ilości występują również w:

  • jajkach;
  • żółtych serach;
  • mleku;
  • owocach morza i rybach.

Niestety, nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie produkować witaminy B12, dlatego musi być ona dostarczana wraz z pożywieniem lub w postaci suplementów diety w przypadku jej niedoborów.

Jakie są objawy niedoboru kobaltu?

Niedobory kobaltu zwykle związane są z niedostateczną podażą lub zaburzeniami wchłaniania witaminy B12. Są naturalnym następstwem diet bezmięsnych - wegetariańskiej lub wegańskiej

Może być to również spowodowane poważnymi zaburzeniami odżywiania, takimi jak bulimia, anoreksja. Przyczyną mogą być także choroby związane z zaburzeniami wchłaniania B12 wynikające z:

  • nadużywania alkoholu;
  • genetycznie wrodzonego braku transkobalaminy;
  • niedoboru czynnika Castle’a (czynnika wewnątrzkomórkowego IF);
  • chorób zapalnych jelit.

Niedobór kobaltu a niedokrwistość

Niedobory kobaltu prowadzą m.in. do powstania niedokrwistości megaloblastycznej (niedokrwistość z niedoboru B12). Objawia się to nieprawidłową budową krwinek czerwonych, które nie są w stanie pełnić swojej funkcji. Symptomy niedokrwistości to między innymi:

  • osłabienie;
  • drażliwość;
  • spadek masy ciała;
  • zaburzenia miesiączkowania u kobiet;
  • zaburzenia nastroju;
  • drętwienie kończyn;
  • zaburzenia ze strony układu nerwowego.

Jeśli zaobserwujesz u siebie podobne objawy, a podejrzewasz niedobór kobaltu - skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, który zleci odpowiednie badania, a w razie potrzeby wystawi skierowanie do innego specjalisty - endokrynologa, neurologa czy gastrologa.

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz wygodnie bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Objawy niedoboru samego kobaltu są raczej niespotykane u ludzi.

Jakie są objawy zatrucia kobaltem?

Do zatruć kobaltem może dochodzić częściej niż do powstawania niedoborów tego pierwiastka w organizmie. Najczęściej występuje on u osób mających z nim bezpośredni fizyczny kontakt, np. przy produkcji stopów czy obróbce metalurgicznej.

Odnotowano również przypadki osób z zatruciem kobaltem po wszczepieniu endoprotez z tym pierwiastkiem. Do zatrucia dochodzi na skutek mechanicznych uszkodzeń protezy w wyniku tarcia stawów i uwolnienia cząstek zawierających kobalt. Powoduje on prawdopodobnie wytwarzanie wolnych rodników tlenowych oraz uszkadza mitochondrialne DNA.

Do objawów zatrucia kobaltem zaliczyć można:

  • osłabienie;
  • spadek koncentracji i zaburzenia pamięci;
  • lęk;
  • zawroty i bóle głowy;
  • drżenia i drętwienia kończyn;
  • zaburzenia rytmu serca;
  • spadek ostrości wzroku;
  • szumy uszne;
  • zaburzenia układu krwiotwórczego.

Objawy te zwykle ustępują po usunięciu źródła zatrucia kobaltem.

Bibliografia:

  1. Cyjanokobalamina. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://indeks.mp.pl/leki/desc.php?id=176. (Dostęp: czerwiec 2022).
  2. Kośmider, A., Czaczyk, K. (2010). Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 5 (72), s. 17-32.
  3. Wittczak, T., Dudek, W., Świerczyńska-Machura, D., Janasik, B., Kręcisz, B., Wąsowicz, W., Pałczyński, C. (2014). Praktyka kliniczna – zatrucia: 59-letni mężczyzna z osutką i objawami neurologicznymi. Med. Prakt., 11, s. 83–85.
  4. Sigel, A., Sigel, H.,Sigel, R.K.O. (2013). Interrelations between Essential Metal Ions and Human Diseases. Springer. DOI 10.1007/978-94-007-7500-8. 

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Więcej artykułów