Badanie mocznika – co pozwala nam określić?

Mocznik jest produktem przemiany materii powstającym w wątrobie, z niej za pośrednictwem krwi jest transportowany do nerek, gdzie ulega wydaleniu z organizmu człowieka. Na podstawie stężenia mocznika we krwi możliwe jest określenie, czy nerki pracują w sposób prawidłowy – w celu uzyskania jednoznacznych wyników, warto dodatkowo wykonać badanie kreatyniny. 

Mimo, że brzmi to dobrze na papierze, oznaczanie funkcji wydalniczej nerek na podstawie samego badania poziomu mocznika jest niezwykle trudne. Jest to związane z faktem, iż wahania stężenia mocznika we krwi mogą być uwarunkowane różnymi procesami zachodzącymi w naszym organizmie.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy warto wykonać badanie mocznika?

Lekarz POZ może zalecić wykonanie badania stężenia mocznika we krwi w momencie, kiedy skarżymy się na następujące objawy:

• zmęczenie,
• senność,
• zaburzenia krzepliwości krwi,
• wymioty,
• świąd skóry.

Dodatkowo skierowanie na badanie możemy otrzymać w przypadku:

• podwyższonego stężenia związków azotowych w organizmie,
• podejrzenia dysfunkcji nerek,
• sprawdzenia skuteczności dializoterapii po zatruciu mocznikowym.

Co więcej, badanie mocznika pozwala określić, czy u pacjenta istnieje ryzyko odwodnienia czy też stany kataboliczne (są one często obserwowane po leczeniu z użyciem cytostatyków lub też terapii z użyciem promieniowania). 

W szczególnych przypadkach obserwuje się obniżone stężenie mocznika we krwi, np. w wyniku zaawansowanej niewydolności wątroby.

W jaki sposób przeprowadza się badanie mocznika?

Pobranie próbki do badań mocznika niczym nie różni się od pobrania próbki krwi na tradycyjną morfologię. Jak w każdym przypadku warto pamiętać, że pacjent powinien stawić się do pobrania krwi na czczo (czyli 8 godzin po ostatnim posiłku). 

Czas oczekiwania na wyniki wynosi przeważnie 1 dzień roboczy.

Jakie są normy stężenia mocznika w surowicy?

Obecnie za prawidłowe stężenia mocznika w surowicy uważa się wartości od 2,0 do 6,7 mmol/l, czyli od 15 do 40 mg/dL. Warto jednak pamiętać, że stężenie mocznika we krwi zmienia się wraz z wiekiem.

W jaki sposób interpretować wyniki?

Na starcie warto zaznaczyć, że wyniki powinny być interpretowane w oparciu o normy wyznaczone przez laboratorium wykonujące badanie – mogą być one nieco różne z powodu użytego sprzętu i metody oznaczenia.

Przeważnie zwiększone stężenie mocznika w surowicy (tzn. zbliżone do górnej granicy normy) obserwuje się w przypadku pogorszenia sprawności nerek (może być to stan przejściowy lub przewlekły) – warto wykonać wówczas dodatkowe badania diagnostyczne. 

Podwyższone stężenie mocznika we krwi może mieć też związek z dietą wysokobiałkową, krwawieniami z przewodu pokarmowego czy uszkodzeniem tkanek naszego ciała, np. w wyniku zmiażdżenia lub oparzenia. 

Obniżone stężenie mocznika we krwi obserwuje się bardzo często u dzieci – ma to związek przewagą procesów anabolicznych, zachodzących w ich organizmie.

Za zbyt niski mocznik w surowicy może odpowiadać również poliuria, czyli częstomocz, a w niektórych przypadkach również uszkodzenie nerek lub dieta ubogobiałkowa.

W jaki sposób obniżyć stężenie mocznika w organizmie?

W przypadku otrzymania wyniku badania stężenia mocznika ponad normę, pierwszym krokiem jest zastosowanie dializy. Zabieg ten jest niesamowicie skuteczny, jednak jest to jedynie leczenie objawowe. Warto jednak po otrzymaniu wyniku udać się do lekarza rodzinnego lub nefrologa, aby specjalista zadecydował o sposobie leczenia.

Innym sposobem obiżenia poziomu mocznika jest zastosowanie diety ubogobiałkowej. W przypadku jej wprowadzenia należy pamiętać, żeby zawierała minimum 20 g białka dziennie – w przeciwnym wypadku istnieje ryzyko zbyt niskiej podaży aminokwasów. Do produktów niskobiałkowych zaliczamy:

• dżemy,
• makarony z mąki niskobiałkowej,
• marmolady,
• masło,
• ziemniaki,
• kisiel.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz w łatwy sposób umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor