Czym jest kinaza kreatynowa?

Kinaza kreatynowa (CK) jest białkiem, enzymem, który występuje w komórkach o dużym zapotrzebowaniu energetycznym, głównie w mięśniach szkieletowych, sercu, mózgu, ale też w plemnikach i komórkach światłoczułych siatkówki. We krwi poziom kinazy kreatynowej jest niewielki, zwiększa się w przypadku uszkodzenia komórek. Wzrost jej poziomu może wystąpić również po intensywnym wysiłku fizycznym. Ma to znaczenie przede wszystkim w diagnostyczne schorzeń serca, mózgu czy płuc. 

Kinazę kreatynową można podzielić na trzy izoenzymy:

• CK-MM – przeważający w warunkach prawidłowych, pochodzący głównie z mięśni szkieletowych,
• CK-BB – występująca w mózgu,
• CK-MB – zlokalizowana w sercu.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy należy wykonać badanie kinazy kreatynowej?

Oznaczenie poziomu kinazy kreatynowej wykonuje się w kilku przypadkach, jednym z nich jest podejrzenie uszkodzenia komórek mięśnia sercowego (zawał, zapalenie), któremu towarzyszy ból w klatce piersiowej i duszność. Wzrasta wówczas poziom izoenzymu CK-MB, zmiany te obserwuje się po upływie około 3-6 godzin od momentu wystąpienia uszkodzenia, a najwyższe stężenie kinaza kreatynowa osiąga po 24 godzinach.

Innymi sytuacjami, w których zaleca się oznaczenie poziomu kinazy kreatynowej, są:

• uszkodzenie mięśni szkieletowych, np. w wyniku urazu lub chorób mięśni (dystrofie, miopatie, zapalenia),
• podejrzenie zatrucia tlenkiem węgla, strychniną, alkoholem,
• zatrucia lekami uszkadzającymi mięśnie,
• monitorowanie leczenia hipercholesterolemii statynami – dochodzi do uszkodzenia mięśni poprzecznie prążkowanych, obserwuje się ból i tkliwość mięśni.

Jak wykonuje się badanie kinazy kreatynowej?

Poziom kinazy kreatynowej (CK) oznacza się w surowicy krwi, pobiera się ją z żyły w dole łokciowym. W miarę możliwości badanie powinno się przeprowadzać na czczo. Ważne jest, by poinformować lekarza zlecającego badanie o przyjmowanych lekach, które mogą wpływać na wynik.

Normy poziomu kinazy kreatynowej

Norma stężenia kinazy kreatynowej (CK) może różnić się w zależności od laboratorium, w którym zostało wykonane oznaczenie. Interpretację wyniku powinien przeprowadzać lekarz.

Poziom kinazy kreatynowej zależy od płci:

• norma dla kobiet: 24-170 IU/l;
• norma dla mężczyzn: 24-195 IU/l .

Norma aktywności CK-MB wynosi <12 IU/l. Należy pamiętać, że poziom CK-MB wzrasta po 3-4 godzinach od wystąpienia bólu w klatce piersiowej, a maksimum osiąga po 18-24 godzinach. Poziom wraca do normy po 72 godzinach od początku objawów. 

Należy pamiętać, że podwyższone stężenie kinazy kreatynowej związane jest z dużą aktywnością fizyczną, a tymczasowe odchylenia od normy wracają do właściwego poziomu po okresie regeneracji organizmu.

Odchylenia od normy poziomu kinazy kreatynowej

Aktywność kinazy kreatynowej wzrasta w przypadku:

• uszkodzenia mięśni szkieletowych (uraz, znaczny wysiłek fizyczny, zastrzyki domięśniowe, zapalenie mięśni, nowotwory, drgawki lub stosowane leki – statyny, fibraty),
• chorób i uszkodzeń mięśnia sercowego (zapalenie mięśnia sercowego, zawał, uraz serca),
• chorób ośrodkowego układu nerwowego (udar mózgu, napady padaczkowe, zapalenie opon mózgowych),
• niedoczynności tarczycy,
• zatoru płucnego,
• radioterapii,
• zatruć tlenkiem węgla.

Aktywność kinazy kreatynowej spada w przypadku:

• alkoholowego zatrucia wątroby,
• reumatoidalnego zapalenia stawów.

Kinaza kreatynowa – znaczenie diagnostyczne

Enzym ten ma duże znaczenie w diagnostyce chorób serca, mięśni i mózgu. W przypadku problemów z tymi narządami i koniecznością wykonania oznaczenia poziomu kinazy kreatynowej w surowicy, zalecana jest konsultacja z lekarzem rodzinnym lub kardiologiem czy neurologiem. Specjalista na podstawie objawów doskwierających pacjentowi oraz wyników badań dobierze odpowiednie leczenie.

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor