Czym jest TIBC?

Żelazo to jeden z bardzo istotnych mikroelementów występujących w pokarmie. Po wchłonięciu żelaza w jelitach, transportowane jest ono we krwi przez białko – transferynę. Białko to produkowane jest w nadmiarze w wątrobie i dlatego jest go zawsze więcej niż żelaza, które może związać. Transferyna odpowiada za dostarczanie żelaza do komórek. Około ⅓ transferyny jest związanej z żelazem, a pozostałe ⅔ to wolna transferyna. Poziom wolnej transferyny we krwi określana jest jako UIBC (ang. Unsaturated Iron Binding Capacity), czyli tzw. wolna zdolność do wiązania żelaza, która wskazuje jaką ilość żelaza transferyna jest jeszcze w stanie związać.

Innym parametrem służącym do diagnostyki zaburzeń w gospodarce żelazem jest TIBC (ang. Total Iron Binding Capacity), stanowiący sumę dwóch parametrów – transferyny związanej z żelazem i transferyny wolnej. TIBC określa bezpośrednio ilość żelaza niezbędną do całkowitego wysycenia w całości transferyny. Nie jest jednak badaniem podstawowym. Przeważnie wykonanie tego badania zleca się je wraz z morfologią krwi.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy wykonać badanie TIBC?

Przeważnie badanie TIBC zlecane jest przez lekarza w przypadku podejrzenia zaburzeń w gospodarce żelaza – zarówno w niedoborach jak i nadmiarach. Szczególnie przydatne jest w diagnostyce anemii charakteryzującej się małymi erytrocytami o niskiej zawartości hemoglobiny.
Do objawów niedokrwistości z niedoboru żelaza, które mogą wymagać kontroli TIBC należą:

• przewlekłe zmęczenie lub osłabienie,
• zawroty głowy,
• osłabienie i wypadanie włosów,
• brak koncentracji,
• zwiększony apetyt na kredę albo krochmal (częste u dzieci).

Jeśli zauważymy u siebie podobne objawy, powinniśmy udać się do lekarza rodzinnego.

Wizytę u wybranego specjalisty można w łatwy sposób zarezerwować za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Określanie całkowitej zdolności do wiązania żelaza nie jest rutynowym badaniem. Szczególnym przypadkiem, w którym lekarz może skierować pacjenta na badanie TIBC jest rodzinna hemochromatoza. Ponadto TIBC wykonane wraz z innymi badaniami (np. stężenie albumin i prealbumin) może pomóc określić stan odżywienia organizmu. 

Badanie TIBC wykonuje się w przypadku podejrzenia:

• zatrucia żelazem (np. w wyniku spożycia zbyt dużej ilości suplementów z żelazem),
• hemochromatozy,
• anemii z niedoboru żelaza,
• niedożywienia,
• chorób wątroby,
• nowotworów,
• chorób zapalnych.

Jak przygotować się do badania TIBC?

Poziom TIBC zmiania się w ciągu dnia, dlatego powinno być wykonywane o jednej porze, najlepiej rano. Badanie wykonuje się z surowicy krwi, dlatego wymagane jest pobranie próbki krwi najczęściej z żyły łokciowej. Próbkę krwi należy oddać będąc na czczo - oznacza to, że ostatni posiłek powinien być zjedzony około godziny 18:00 w dniu poprzedzającym badanie. Przed zleceniem badania należy uprzedzić lekarza o zażywanych lekach, ponieważ niektóre z nich (antykoncepcja hormonalna) mogą wpływać na wynik.

Czas oczekiwania na wynik wynosi zazwyczaj jeden dzień.

Normy TIBC

Zakresy, w jakich powinien znaleźć się wynik badania TIBC jest różny dla obu płci. W zależności od laboratorium wykonującego oznaczenie, wynik możemy otrzymać w μmol/l lub μg/dl. Normy określane są w poniższych przedziałach:

• dla kobiet: 40-80 μmol/l lub 223-446 μg/dl;
• dla mężczyzn: 45-70 μmol/l lub 251-391 μg/dl.

Należy jednak pamiętać, aby otrzymane wyniki interpretować na podstawie zakresów normy podawanych przez laboratorium, w którym badanie zostało wykonane.

Jak analizować wyniki TIBC?

Za duże TIBC sugeruje faktyczny niedobór żelaza w organizmie (np. w czasie ciąży, spowodowany złą dietą). Może wystąpić także w przypadku przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej.

Za niskie TIBC może wskazywać na zatrucie żelazem, hemochromatozę, niedoczynność tarczycy lub choroby wątroby. Wynik poniżej normy może wskazywać także na niedożywienie organizmu, przewlekłe stany zapalne lub choroby nowotworowe. Obniżony poziom TIBC występuje także w przypadku zespołu nerczycowego oraz przebiegu ostrego lub przewlekłego zakażenia. 

Ocenę wyniku badania powinno się zostawić lekarzowi rodzinnemu, który w przypadku niepewności będzie mógł zlecić dalsze badania lub skierować do innego specjalisty.