Czym dokładnie jest bilirubina?

W celu dokładnego wytłumaczenia, czym dokładnie jest bilirubina, warto zacząć od najważniejszego barwnika w naszym organizmie, czyli od hemoglobiny. Odpowiada ona bowiem za transport tlenu przez czerwone krwinki. Sama hemoglobina ma budowę cykliczną, a w jej centrum znajduje się atom żelaza, dzięki któremu możliwe jest transportowanie tlenu. Podczas metabolizmu hemoglobiny dochodzi do rozpadu cyklicznego pierścienia i do powstania biliwerdyny, a w kolejnych etapach żółtobrązowej bilirubiny.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jakie są rodzaje bilirubiny?

Bilirubina, ze względu na swoją budowę, bardzo trudno rozpuszcza się w wodzie, co utrudnia jej transport przez krew. W celu poprawy rozpuszczalności jest ona sprzęgana z białkiem – albuminą, w wyniku czego powstaje łatwo rozpuszczalny kompleks, który jest transportowany przez nasz układ krwionośny.

Ze względu na rodzaj tego połączenia wyróżniamy dwa rodzaje bilirubiny:

• bilirubinę pośrednią, zwaną inaczej wolną – charakteryzuje się ona nietrwałym połączeniem z albuminą, w wyniku czego może ulec odłączeniu. Taka wolna cząsteczka może przenikać przez błony komórkowe, bariery łożyskowe czy też barierę krew-mózg. Niestety wolna cząsteczka nie może przedostać się do moczu; 
• bilirubinę bezpośrednią, czyli inaczej bilirubinę związaną – powstaje ona z bilirubiny wolnej. W wyniku przemian metabolicznych w wątrobie jest wiązana z kwasem glukuronowym. Powstała cząsteczka jest trwała i bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Nie może ona jednak pokonywać bariery łożyska naczyniowego. Bilirubina jest następnie wydzielana do żółci, gdzie jest niezbędna do prawidłowego trawienia tłuszczów, a także do zapewnienia optymalnego pH w jelicie. 

Sumaryczne stężenie bilirubiny pośredniej i bezpośredniej nazywamy bilirubiną całkowitą.

Bilirubina bezpośrednia – wskazania do wykonania badania

Poziom bilirubiny bezpośredniej we krwi zależy od wielu różnych czynników. Specjalista, np. lekarz rodzinny lub internista, może zlecić oznaczenie bilirubiny bezpośredniej w osoczu w celu diagnostyki pod kątem:

• żółtaczki,
• alkoholowego stłuszczenia i zapalenia wątroby,
• wirusowego zapalenia wątroby,
• niektórych chorób krwi (np. hemolizy erytrocytów),
• pozawątrobowej niedrożności dróg żółciowych.

Wizytę u lekarza możesz w łatwy sposób umówić za pośrednictwem portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Bilirubina bezpośrednia – jak przygotować się do badania?

Pobieranie próbki do oznaczenia bilirubiny bezpośreniej niczym nie różni się od pobrania krwi do wykonania zwykłej morfologii. 

W celu pobrania próbki do badań należy się stawić do laboratorium na czczo (oznacza to, że czas od ostatniego posiłku powinien wynosić od 8 do 12 godzin). Co więcej, w dniu poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków, a także spożywania alkoholu. 

Dodatkowo bezpośrednio przed pobraniem zalecany jest 15-minutowy odpoczynek. Warto także przed pobraniem krwi wypić niewielką ilość wody. 

Bilirubina bezpośrednia – normy

Za prawidłowy poziom bilirubiny bezpośredniej we krwi uważa się poziom od 1,7–6,8 μmol/l (0,1 – 0,4 mg/dl). Wartości te dotyczą zdrowych dorosłych, lecz mogą być inne np. u kobiet ciężarnych. Odmienne normy stężenia bilirubiny bezpośredniej wyróżnia się także u dzieci. 

Podwyższony poziom bilirubiny bezpośredniej

W wyniku wielu różnych schorzeń, a także procesów fizjologicznych, może dojść do podwyższenia stężenia bilirubiny we krwi – mówimy wówczas o hiperbilirubinemii.

Hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny bezpośredniej jest obserwowana w przypadku:

• zaburzonego transportu bilirubiny do kanalików żółciowych – stan ten może być uwarunkowany genetycznie, np. w przypadku choroby Dubina-Johnsona czy też zespołu Rotora);
• mechanicznego zablokowania dróg żółciowych, np. z powodu kamicy żółciowej czy choroby nowotworowej.

Co więcej, warto wspomnieć, że za podniesiony poziom bilirubiny może odpowiadać stres, głodzenie się (przez około 2 dni) czy wyjątkowo restrykcyjna dieta.

Autor