Kamica żółciowa – co to za choroba?

Kolka wątrobowa nierozerwalnie wiąże się z kamicą żółciową (łac. cholelithiasis). W przebiegu tej choroby w drogach żółciowych powstają złogi, będące połączeniem substancji zawartych w żółci – barwników żółciowych, jonów nieorganicznych, białka, cholesterolu. U zdrowych osób, które odżywiają się prawidłowo, pęcherzyk żółciowy magazynuje i zagęszcza żółć, która jest jednym z kluczowych elementów uczestniczących w trawieniu pokarmów. Dieta wysokotłuszczowa i wysokowęglowodanowa sprzyja zagęszczaniu żółci i wytrącaniu się wspomnianych wcześniej substancji, co jest przyczyną powstawania złogów, nazywanych potocznie kamieniami żółciowymi. 

Kamienie żółciowo częściowo, a niekiedy także całkowicie blokują przewody żółciowe, na skutek czego przemieszczanie się zmagazynowanej żółci jest utrudnione. W efekcie w nadbrzuszu odczuwany jest silny ból potocznie nazywany kolką wątrobową.

Co wpływa na rozwój kamicy żółciowej?

Niektórzy pacjenci bardziej niż inni narażeni są na rozwój kamicy żółciowej. Ryzyko rozwoju choroby jest większe u osób otyłych, a szczególnie tych, które z nadmierną wagą zmagają się od młodości. Istotnym czynnikiem też również rozmieszczenie tkanki tłuszczowej – specjaliści podkreślają, że otyłość brzuszna zwiększa ryzyko kamicy żółciowej. Narażone na zachorowanie są także osoby chore na mukowiscydozę, cukrzycę i hipertriglicerydemię.

Według statystyk z kamicą żółciową częściej zmagają się kobiety, za co odpowiedzialne są hormony płciowe – zwiększają one wydzielanie cholesterolu do żółci przy jednoczesnym zmniejszeniu siły skurczu pęcherzyka żółciowego. Antykoncepcja hormonalna aż kilkukrotnie zwiększa ryzyko kamicy żółciowej u kobiet po 40. roku życia.

Kolka wątrobowa – charakterystyczne objawy

U nawet 20% pacjentów chorych na kamicę żółciową schorzenie to przebiega bezobjawowo, jednak u większości pojawiają się typowe symptomy. Dominującym objawem jest kolka wątrobowa (żółciowa), czyli nagły i silny ból zlokalizowany w nadbrzuszu lub pod prawym żebrem. Ból zazwyczaj jest tak silny, że promieniuje nawet do prawego barku i towarzyszą mu nudności i wymioty.

Dolegliwości bólowe zazwyczaj są następstwem zbyt obfitego lub bardzo tłustego posiłku i mogą utrzymywać się od kilkunastu minut do nawet kilku godzin.

Kolka wątrobowa – co robić, gdy wystąpi?

Mając pewność, że występujące dolegliwości to objaw kamicy żółciowej, możemy próbować złagodzić je na własną rękę. Pomocne będą leki o działaniu rozkurczającym na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego (hioscyna, drotaweryna) oraz preparaty przeciwbólowe z paracetamolem i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Warto wykonać także ciepły okład na brzuch, który zmniejszy intensywność bólu.

Zaleca się pozostanie na czczo do momentu całkowitego ustąpienia bólu, a potem stosowanie diety lekkostrawnej. Do diety można włączyć preparaty na bazie oregano, werbeny, karczocha i mniszka, które wspierają pracę dróg żółciowych.

Może się zdarzyć, że mimo zastosowanych środków ból nie ustąpi lub objawy będą się nasilać. Gorączka, dreszcze i narastający ból to wyraźny znak, że należy czym prędzej skontaktować się z lekarzem. Wizytę u dowolnego specjalisty można zarezerwować przez serwis LekarzeBezKolejki.pl.

Leczenie kamicy żółciowej

Bardzo często kamica żółciowa diagnozowana jest w drodze przypadku, najczęściej podczas badania USG jamy brzusznej. Jeżeli lekarz ma wątpliwości, może dodatkowo zalecić wykonanie tomografii komputerowej jamy brzusznej, aby potwierdzić diagnozę.

Chorzy, u których objawy mają charakter łagodny, doraźnie stosują leku o działaniu przeciwbólowym i rozkurczowym, zaś podstawą terapii jest przestrzeganie zaleceń dietetycznych. Jeżeli choroba jest zaawansowana, a objawy trudne do zniesienia, konieczne jest leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu pęcherzyka żółciowego wraz z kamieniami żółciowymi. Obecnie zabieg ten najczęściej wykonuje się metodą laparoskopową. W przypadku przeciwwskazań do tego zabiegu, alternatywą jest farmakoterapia z zastosowaniem kwasu ursodeoksycholowego.

Znaczenie diety przy kamicy żółciowej

Prawidłowo zbilansowana dieta odgrywa niezwykle istotną rolę w walce z kamicą żółciową. Wprawdzie nie cofnie powstałych zmian, jednak złagodzi uciążliwe objawy i pomoże pacjentowi przetrwać czas oczekiwania na zabieg. Co ważne, zaleceń tych należy przestrzegać także po usunięciu woreczka żółciowego.

Dieta przy kamicy żółciowej powinna być niskotłuszczowa, bogata w węglowodany złożone i białko. Dietetycy zalecają spożywanie chudych ryb i mięs, produktów zbożowych, chudego nabiału, zaś podstawą codziennego jadłospisu powinny być świeże warzywa i owoce, a także kiszonki. Rekomendowane formy przygotowywania posiłków do gotowanie na parze, duszenie, gotowanie i pieczenie.

Należy spożywać około 5-6 niewielkich posiłków w ciągu dnia, najlepiej o regularnych porach. Zbyt obfity obiad lub kolacja mogą nasilać nieprzyjemne dolegliwości.