Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) – przyczyna i objawy choroby

Wirusowe zapalenie wątroby typu B to poważna choroba zakaźna. Wywołuje ją należący do rodziny Hepadnaviridae wirus zapalenia wątroby typu B (ang. Hepatitis B virus, HBV). Wirus ten zbudowany jest z lipoproteinowej otoczki, wewnątrz której znajduje się rdzeń białkowy z materiałem genetycznym. 

Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B nie są specyficzne i w początkowej fazie obejmują:

• ból mięśni i stawów,
• osłabienie,
• nudności, wymioty,
• bóle brzucha.

Zaawansowana postać charakteryzuje się symptomami takimi jak:

• żółtaczka,
• ciemnym mocz,
• odbarwiony stolec,
• świąd.

Zakażenie wirusem może nastąpić drogą płciową, przez kontakt z krwią, a także w trakcie porodu (jeżeli matka jest nosicielką wirusa).

Umów się do lekarza rodzinnego

Czym jest HBs antygen i na czym polega badanie jego poziomu?

Na powierzchni osłonki wirusa zapalenia wątroby typu B występuje specyficzne białko – antygen HBs (HBsAg), którego poziom we krwi można zbadać laboratoryjnie. Z tego powodu stał się podstawowym markerem w diagnostyce wirusowego zapalenia wątroby typu B. Badanie HBsAg jest bardzo czułe, umożliwia wykrycie wirusa przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby, które mogą pojawić się nawet kilka miesięcy po zakażeniu. W przeciwieństwie do wystąpienia objawów, stężenie antygenu HBs we krwi jest wykrywalne już od 4 tygodnia po infekcji wirusem.

Kiedy należy wykonać badanie HBs antygenu?

Badanie HBs antygenu może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej w przypadkach takich jak:

• podejrzenie zakażenia wirusem HBV (częste zmiany partnerów seksualnych, odbycie stosunku seksualnego bez zabezpieczenia, przyjmowanie narkotyków dożylnie),
• monitorowanie leczenia choroby,
• badanie przesiewowe w przypadku dawców krwi, szpiku i narządów,
• profilaktyka osób powyżej 60. roku życia, z przewlekłą chorobą nerek, cukrzycą,
• przyjmowanie leków obniżających odporność i w trakcie chemioterapii. 

Na badanie kieruje również lekarz ginekolog w wymienionych sytuacjach:

• badanie prenatalne ciężarnych – aby zapobiec ewentualnemu zakażeniu dziecka podczas porodu,
• badanie profilaktyczne w III trymestrze ciąży,
• diagnoza noworodka. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jak przygotować się do badania HBs antygenu?

Badanie nie wymaga konkretnego przygotowania, a polega na pobraniu próbki krwi żylnej o niewielkiej objętości. Najlepiej wykonać je pomiędzy 4. a 12. tygodniem od potencjalnego zakażenia wirusem, kiedy poziom antygenu Hbs we krwi jest najwyższy. Nie wymaga się, aby osoba badana była na czczo. Na wynik czeka się zazwyczaj jeden dzień i należy go skonsultować z lekarzem.

Jakie są normy badania HBs antygenu?

Nie istnieje norma badania HBs antygenu, ponieważ wskazuje ono, czy antygen występuje we krwi osoby badanej, czy nie. Jeżeli pacjent nie miał kontaktu z wirusem HBV, wynik badania będzie negatywny (HBs nieaktywny). W przypadku, gdy doszło do zakażenia wirusem HBV, wynik będzie dodatni i wskaże na aktywny antygen HBs. 

Postępujący spadek stężenia HBsAg może sugerować, że prowadzona terapia jest skuteczna, a szanse na jej dalsze powodzenie jest duże. Poziom antygenu HBs, który utrzymuje się określony czas, wskazuje na potrzebę modyfikacji leczenia.

Jeżeli poziom HBsAg jest wykrywalny dłużej niż przez okres 6. miesięcy, mówimy o stanie przewlekłego nosicielstwa (przewlekła postać zapalenia). W trakcie tego etapu zakażenia wirusem charakterystyczny jest również wzrost aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferaz). Stan ten może skutkować marskością wątroby, co bezpośrednio przyczynia się do trwałego uszkodzenia narządu. W tym przypadku jedynym ratunkiem dla osoby chorej na WZW typu B może być przeszczep wątroby i związana z nim długa hospitalizacja.