Nerwica natręctw - co to za choroba?

Nerwica natręctw to inaczej zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (ang. obsessive-compulsive disorder, OCD). Jest to choroba polegająca na występowaniu nawracających, obsesyjnych myśli czy czynności,których wykonaniu trudno się oprzeć. Zaniechanie takiego zachowania związane jest bowiem z wystąpieniem lęku, niepokoju czy napięcia. Osoba z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi czuje niejako przymus wykonywania danej czynności lub odczuwa natrętne myśli, a niewykonanie ich, w odczuciu tej osoby, może doprowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji. 

Dla przykładu, osoba z nerwicą natręctw musi policzyć do 100 zanim przekroczy jezdnię, jeśli tego nie zrobi uważa, że na pewno zostanie potrącona przez auto. Często, jak mogłoby się wydawać osobie zdrowej, są to zachowania i myśli niedorzeczne i absurdalne. Dla osób z tego typu zaburzeniami wykonanie ich jest konieczne dla “normalnego” funkcjonowania.

Umów termin wizyty u psychiatry

Jakie są przyczyny rozwoju nerwicy natręctw?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne dotykają znacznej części społeczeństwa, jest to aż 2,5% całej populacji. Przyczyny rozwoju, jak w przypadku wielu zaburzeń psychicznych, nie są jednoznacznie określone, jest to raczej wypadkowa wielu czynników. Uważa się, że do rozwoju OCD przyczyniają się głównie czynniki genetyczne. Jeśli w rodzinie mamy do czynienia z tym zaburzeniem, ryzyko jego rozwoju u dzieci wzrasta nawet do 10%. Inne przyczyny mogą być związane z nieprawidłowym działaniem niektórych przekaźników mózgowych, rolą hormonów adrenergicznych czy nawet nieprawidłowo leczoną infekcją paciorkowcami, prowadzącą do reakcji autoimmunizacyjnej.

Jakie są objawy nerwicy natręctw?

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne mogą objawiać się zarówno natrętnymi myślami, jak i kompulsyjnymi czynnościami.

Do obsesji, czyli natrętnych myśli, możemy zaliczyć:

• natrętną niepewność - wiąże się z uczuciem niepokoju w związku z wrażeniem nieprawidłowego wykonania danej czynności. Osoba chora odczuwa nieustanną konieczność wielokrotnego sprawdzenia, czy dana czynność została wykonana poprawnie, jak na przykład zamknięcie drzwi, zakręcenie wody, dokładne umycie rąk, czy prawidłowe ułożenie książek na półce;
• impulsy natrętne - natrętne myśli o wykonaniu czynności, która w ogólnym mniemaniu jest niewłaściwa, kompromitująca czy agresywna, jak obnażanie się w miejscu publicznym lub uderzenie innej osoby. Osoba z nerwicą natręctw nigdy nie realizuje tych myśli. Odczuwa natomiast nieustanny lęk, że pewnego dnia wykona tę czynność, czemu usilnie próbuje zapobiec;
• ruminacje - ciągłe przeżywanie i nadmierne myślenie o danej kwestii, bez ostatecznego podjęcia decyzji czy dojścia do konstruktywnych wniosków w danym temacie;
• obsesyjny lęk przed brudem;
• obsesyjną konieczność utrzymania wokół siebie perfekcyjnego porządku, równo ułożonych przedmiotów, symetrii.

Czynności natrętne, inaczej kompulsje, są tak samo jak obsesje uważane przez pacjenta za krępujące i bezsensowne, jednak konieczne do wykonania. Można tu zaliczyć:

• natrętne sprawdzanie różnych przedmiotów i prawidłowości wykonanej czynności. Jest to konsekwencja natrętnej niepewności;
• nawracające czyszczenie;
• nawracające poprawianie;
• rytuały i złożone czynności, które muszą zostać wykonane, aby złagodzić narastający lęk i napięcie;
• konieczność gromadzenia i zbierania różnych przedmiotów.

Typowym objawom nerwicy natręctw mogą również towarzyszyć inne, takie jak: zaburzenia lękowe, depresja czy depersonalizacja. Innymi symptomami choroby bywa derealizacja, mimowolne toki oraz nasilony lęk przed brudem, zarazkami czy ostrymi przedmiotami.

Nerwica natręctw - diagnostyka

Jeśli podejrzewasz u siebie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne zgłoś się na wizytę do psychiatry. Specjalista na podstawie szczegółowego wywiadu, przeprowadzonych badań i testów postawi właściwą diagnozę. Lekarz, w zależności od zaawansowania choroby, skieruje Cię na odpowiednie leczenie.

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz wygodnie nie wychodząc z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jak leczy się nerwice natręctw?

Leczenie nerwicy natręctw to proces długotrwały i wymagający szczególnej współpracy pacjenta z psychiatrą lub terapeutą. W zależności od nasilenia i towarzyszących objawów, sposobami leczenia są psychoterapia, farmakoterapia lub połączenie obu tych metod. Naskuteczniejszą metoda psychoterapii jest terapia poznawczo-behawioralna, w trakcie której pacjent poddawany jest ekspozycji na bodźce wywołujące natręctwa, a następnie stopniowo uczony jest, jak powstrzymać się od wykonania czynność natrętnych.

Lekami stosowanymi w przypadku farmakoterapii zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych są leki przeciwdepresyjne, takie jak fluoksetyna, sertralina, leki przeciwpsychotyczne czy nasenne. Często po odstawieniu leków obserwuje się nawrót choroby, dlatego niekiedy pacjenci stosują tego typu leczenie bezterminowo.

Nerwica natręctw u dzieci

Nerwica natręctw u dzieci objawia i charakteryzuje się podobnym przebiegiem jak u osób dorosłych. Choroba częściej dotyka chłopców. W przeciwieństwie do dorosłych, u dzieci objawia się głównie poprzez czynności natrętne, rzadziej mamy do czynienia z natrętnymi myślami. Diagnostyka przebiega bardzo podobnie jak u dorosłych, jednak w tym przypadku nieco trudniej tę chorobę zdiagnozować. Dzieci wykazują tendencję do ukrywania objawów lub zaprzeczania im, ponieważ wstydzą się swojego zachowania. Sposób leczenia jest analogiczny jak u osób dorosłych. W przypadku łagodnych postaci wskazana jest psychoterapia, niekiedy zalecana jest również terapia rodzinna. Natomiast w bardziej zaawansowanych przypadkach należy rozważyć leczenie farmakologiczne.

Bibliografia:

1. Siwek, M., Grabski, B., Miernik-Jaeschke, M. (2013), Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/72914,zaburzenie-obsesyjno-kompulsyjne. (Dostęp: 04.2023).
2. Srebnicki, T. (2014), Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/poz/psychiatria/inne_zaburzenia/99870,zaburzenie-obsesyjno-kompulsyjne. (Dostęp: 04.2023).

Autor