Czym są zaburzenia osobowości?

Zaburzenia osobowości stwierdza się, gdy mamy do czynienia z cechami niepodatnymi na zmianę i utrudniającymi prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Osoby z takimi zaburzeniami charakteryzują się:

• chwiejnością emocjonalną,
• trudnościami w kontaktach z innymi,
• gorszą tolerancją na stres,
• często chęcią zmiany otoczenia w celu zminimalizowania wpływu czynników stresowych na swoją osobę,
• trudnością w znalezieniu swojego miejsca na świecie zarówno w pracy, jak i związkach,
• dużym wpływem na inne osoby z otoczenia, często wywołując w nich skrajne emocje, takie jak wybuchy gniewu.

Umów się do psychologa

Czym jest osobowość borderline?

Zaburzenia osobowości borderline w klasyfikacji medycznej znajdują się pomiędzy zaburzeniami psychotycznymi, takimi jak schizofrenia, a zaburzeniami neurotycznymi - nerwicami. Nie są jednak na tyle skrajne, aby można było zdiagnozować wyżej wymienione choroby. Dlatego osobowość borderline często określana jest mianem “osobowości z pogranicza”. Mimo, że stan emocjonalny osób z osobowością borderline nieustannie się zmienia, pozostaje jednak stabilny, określa się to pojęciem “stabilnej niestabilności”.

Cechy osobowości borderline

Jedną z najbardziej typowych cech osobowości borderline jest bardzo silne pragnienie wyłącznej, bliskiej relacji z drugą osobą, z jednoczesnym lękiem przed porzuceniem oraz lękiem przed nadmierną ingerencją w życie. Te skrajności często prowadzą do stanów silnego napięcia emocjonalnego, powodując próby samobójcze, samookaleczenia czy doświadczanie stanów psychotycznych, takich jak urojenia prześladowcze.

U osób z tymi zaburzeniami obserwuje się również stany lękowe, napady paniki, czy zaburzenia nastroju, głównie o charakterze depresyjnym. Chorzy często nadużywają substancji psychoaktywnych, mają zaburzenia odżywiania czy skłonności do perwersji seksualnych.

Osobowość borderline a kontakty z innymi ludźmi 

Osoby z zaburzeniami osobowości borderline mają trudności w odbieraniu dobrych i złych aspektów osób ze swojego otoczenia. Cechuje ich skłonność do przesadnego wyolbrzymiania różnych cech, przez co popadają w skrajności w interpretowaniu swoich emocji i zachowań wobec innych. Od uwielbienia po nienawiść, a postawa wobec innych często się zmienia. Bywa to niezmiernie trudne dla osób, do których kierowane są te zachowania.

Osoby z zaburzeniami osobowości borderline mają tendencję do uzewnętrzniania i przenoszenia swojego “wewnętrznego chaosu” na najbliższych, co również komplikuje ich relacje międzyludzkie.

Zaburzenia tego typu często skłaniają do szukania pomocy u lekarzy psychiatrów, psychologów, terapeutów, a niekiedy nawet innych specjalistów, takich jak neurolog, toksykolog czy lekarz pierwszego kontaktu.

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz wygodnie bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jakie są przyczyny wystąpienia osobowości borderline?

Istotnym czynnikiem prowadzącym do rozwoju zaburzeń osobowości borderline jest zaniedbanie ze strony opiekunów. Często jest to związane z chaotyczną i niespójną sytuacją rodzinną, nieobecnością fizyczną lub psychiczną jednego z opiekunów - zazwyczaj ojca. 

Osoby z zaburzeniami borderline często w przeszłości doświadczyły utraty bliskiej osoby, rozłąki czy molestowania. Wszystko to bardzo negatywnie wpływa na relacje dziecka z opiekunami. Powstaje “nieufny wzorzec przywiązania”, który prowadzi do upośledzenia zdolności zrozumienia najpierw opiekunów, a następnie innych osób z otoczenia już w dorosłym wieku.

Jakie są kryteria rozpoznania osobowości borderline?

Rozpoznanie osobowości borderline polega na potwierdzeniu występowania kilku z wymienionych poniżej zaburzeń, takich jak:

• niejasny obraz własnej osoby, zaburzone poczucie własnej wartości;
• angażowanie się w niestabilne, intensywne związki prowadzące do skrajności emocjonalnych;
• stałe uczucie pustki;
• brak określonych celów życiowych;
• niejasne preferencje seksualne;
• impulsywność i niestabilność emocjonalna;
• objawy dysocjacyjne;
• myśli o charakterze paranoidalnym związane ze stresem;
• brak kontroli nad emocjami takimi jak gniew.

Osobowość borderline a związki

Związki z osobami o zaburzeniach typu borderline można określić jako burzliwe. Na początku zazwyczaj pojawia się gloryfikacja i uwielbienie drugiej osoby. Potem wkrada się dwojaki lęk przed porzuceniem, ale też przed nadmiernym “pochłonięciem” przez partnera. Przytłaczające dla osób będących w tego typu związkach są również skrajne stany emocjonalne i częste wahania nastroju osoby z zaburzeniami borderline - nie każdy potrafi sobie z tym poradzić bez fachowej pomocy. W tego typu relacjach pomocne są regularne wizyty u psychoterapeutów i praca nad sobą oraz związkiem.

Osobowość histrioniczna

Osobowość histrioniczna często towarzyszy zaburzeniom typu borderline. Osoba z takimi zaburzeniami zachowuje się teatralnie, jest kimś barwnym, zwraca uwagę otoczenia. Cechuje się:

• dramatyzowaniem,
• tatralnością w zachowaniu,
• przesadną emocjonalnością,
• żywym i intensywnym sposobem reagowania na otoczenie,
• chęcią bycia w centrum uwagi,
• dużą podatnością na wpływy innych,
• błędną interpretacją bliskości danej relacji, często uważają kogoś za bliskiego przyjaciela, co nie zawsze odpowiada prawdzie.

Jak leczyć zaburzenia osobowości borderline?

Leczenie zaburzeń osobowości borderline polega na jednoczesnym wdrożeniu psychoterapii i farmakologii dobranej odpowiednio do objawów. Stosowane leki często mają na celu złagodzenie symptomów, takich jak lęk, gwałtowne zmiany nastroju czy depresja. Najczęściej stosowane są leki przeciwdepresyjne czy przeciwpsychotyczne. Oprócz łagodzenia objawów bardzo ważne jest wdrożenie odpowiedniej psychoterapii.

Pamiętaj, jeśli odczuwasz podobne objawy, czujesz, że nie wszystko jest w porządku - zgłoś się po pomoc! Możesz skorzystać z pomocy całodobowej i nieodpłatnej, dzwoniąc pod numery telefonów zaufania: 116 123 lub 116 111. Nie zostawaj sam z tym problemem. Pomoc psychoterapety czy psychiatry to nie powód do wstydu, a często sama terapia przynosi duże korzyści.

Bibliografia:

1. Puk, M. (2013). Osobowość borderline - ujęcie psychoanalityczne. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/77329,osobowosc-borderline-ujecie-psychoanalitycze.
2. Wieczorek, A. (2017). Osobowość borderline - informacje ogólne. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/74280,osobowosc-borderline-informacje-ogolne.
3. Murawiec, S. (2012). Osobowość histrioniczna. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/74826,osobowosc-histrioniczna.
4. Murawiec, S., Brudkiewicz, P. (2012). Zaburzenia osobowości. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/69913,zaburzenia-osobowosci.

Autor