Budowa stawu kolanowego

Staw kolanowy ze względu na swoją bogatą budowę anatomiczną i działanie biomechaniczne jest narażony na kontuzje i poważne urazy. To staw zawiasowy, który prócz ruchu zgięcia i wyprostu, wykonuje również rotacje. Jego prawidłowa praca zależy od wszystkich elementów składających się na ten staw.

Staw kolanowy buduje kość udowa i piszczelowa – tworzące staw udowo-piszczelowy, oraz rzepka, która tworzy staw rzepkowo-udowy. Wzmocnienie całego układu zapewnia obecność licznych więzadeł. Powierzchnie stawowe łączące dwa wymienione stawy powinny być gładkie. W celu zwiększenia ochrony i lepszego dopasowania powierzchni stawowych istnieją łąkotki: boczna oraz przyśrodkowa.

Uszkodzenie łąkotki – czym jest łąkotka?

Łąkotki zbudowane są z włóknistej tkanki łącznej. Mają półksiężycowaty kształt, a zakończone są tzw. rogami. Ich zadaniem jest dodatkowe wyścielenie powierzchni stawowych oraz amortyzacja sił nacisku. Łąkotki poruszają się podczas ruchów zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym. Podczas wyprostu kolana obie łąkotki kierują się w przód, natomiast podczas zgięcia kolana ku tyłowi.

Ich głównym zadaniem jest:

• odżywienie chrząstki stawowej,
• stabilizacja,
• zwiększenie kontaktu powierzchni stawowych,
• wspomaganie ruchów toczenia i ślizgu,
• stawianie oporu siłom rozciągającym.

Rozróżnia się trzy strefy unaczynienia łąkotki: białą (nieunaczynioną), przejściową i czerwoną (unaczynioną). W zależności od miejsca i stopnia uszkodzenia łąkotek podział ten pozwala ortopedzie określić, czy uszkodzona łąkotka jest w stanie się zregenerować, czy konieczna jest operacja.

Umów się do ortopedy

Uszkodzenie łąkotki – przyczyny

Do uszkodzenia łąkotek dochodzi najczęściej przez liczne i długotrwające przeciążenia, bądź podczas uprawiania sportu lub w trakcie innej aktywności, która naraża kolano na działanie wielu sił (w tym m.in. sił skrętnych). Obciążenie może prowadzić do pęknięcia lub podwinięcia łąkotek, co objawia się bólem w trakcie ruchu lub nawet blokadą ruchomości kolana. Do sportów, w których istnieje szczególnie wysokie ryzyko uszkodzenia łąkotek, zaliczamy aktywności, które wymagają licznych ruchów skrętnych, np. jazdę na nartach, grę w koszykówkę czy piłkę nożną. Zazwyczaj częściej dochodzi do uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej – ze względu na jej silne zrośnięcie z torebką stawową i powierzchnią kości piszczelowej. Łąkotka boczna jest połączona z torebką stawową tylko w części tylnej, co minimalizuje prawdopodobieństwo urazu.

Objawy uszkodzenia łąkotki

Łąkotka jest bardzo delikatną strukturą, dlatego jej uszkodzenie objawia się licznymi dolegliwościami. Objawem uszkodzenia łąkotki jest m.in.:

• ostry, silny ból,
• uczucie zablokowania kolana,
• sztywność,
• uczucie niestabilności kolana,
• ograniczona ruchomość stawu kolanowego.

Diagnostyka uszkodzenia łąkotki

W celu potwierdzenia uszkodzenia łąkotki, należy zwrócić się do ortopedy. Lekarz zleca wówczas wykonanie USG i/lub rezonansu oraz wykonuje testy funkcjonalne. Ich przeprowadzenie daje zarys tego, czy problem z którym zgłosił się pacjent tkwi w uszkodzonych łąkotkach. Do najbardziej znanych testów łąkotkowych należą:

• Test Apleya – pacjent podczas tego testu leży na brzuchu. Kończyna dolna niebadana leży wyprostowana, a badana jest zgięta w kolanie i ustabilizowana przez osobę wykonującą test. Osoba badająca wykonuje ucisk w osi stawu i zostaje wykonywany ruch rotacji zewnętrznej i wewnętrznej. Ból podczas rotacji wewnętrznej wskazuje na uszkodzenie łąkotki bocznej, a podczas rotacji zewnętrznej na uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej;
• Test McMurraya – pacjent leży na plecach, kończyna dolna badana jest silnie zgięta w stawie kolanowym i biodrowym. Terapeuta lub lekarz wykonuje rotację stopy z jednoczesnym prostowaniem kolana. Ból podczas prostowania kolana z ustawieniem stopy w rotacji wewnętrznej wskazuje na uszkodzenie łąkotki bocznej, natomiast podczas rotacji zewnętrznej na uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej.

Leczenie uszkodzonej łąkotki

Sposoby leczenia uszkodzenia łąkotki można podzielić na nieoperacyjne oraz operacyjne.

Nieoperacyjne

Przy niewielkich uszkodzeniach łąkotek wykonuje się głównie zabiegi rehabilitacyjne. Zabiegi dobierane są indywidualnie do pacjenta. Wykonuje się wówczas m.in. krioterapię, terapię manualną lub ćwiczenia ze stopniowym obciążaniem kończyny.

Operacyjne

W przypadku operacyjnego leczenia uszkodzeń łąkotek, ortopeda najczęściej przeprowadza artroskopię. U osób młodych, aktywnych stosuje się nieraz także zabieg przeszczepu łąkotki. Po każdym zabiegu operacyjnym konieczna jest praca z fizjoterapeutą, aby powrócić do pełnej sprawności.

Jeśli jesteś po urazie kolana i potrzebujesz konsultacji lekarskiej, możesz umówić się na wizytę nie wychodząc z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Autor