Za co odpowiedzialny jest cynk w organizmie?

Cynk jest jednym z kluczowych mikroelementów w naszym organizmie. Pierwiastek ten  wpływa m.in. na:

• odporność,
• kondycję skóry, włosów i paznokci, 
• płodność, 
• odczuwanie smaku i zapachu, 
• metabolizm glukozy.

Cynk bierze udział w aktywacji komórek odpornościowych, które odpowiadają za zwalczanie drobnoustrojów. Dodatkowo wpływa na hamowanie procesu zaniku grasicy - narządu kontrolującego rozwój tkanek limfatycznych i proces kształtowania odporności. Niedobór cynku może skutkować atrofią (zanikiem) grasicy i zmniejszać odporność na zakażenia. 

Cynk bierze udział w procesie syntezy keratyny i kolagenu, co wpływa na prawidłowe gojenie się ran. Dodatkowo odpowiada za prawidłową kondycję włosów, skóry i paznokci, ze względu na uczestnictwo w syntezie kolagenu oraz prostaglandyn, regulujących funkcje wydzielnicze skóry. Niedobór cynku może osłabiać układ immunologiczny skóry, co wiąże się z wystąpieniem dermatoz i alergii.

Umów się na wizytę do lekarza rodzinnego

Kto jest narażony na niedobory cynku?

Uważa się, że niedobory cynku mogą występować nawet u 20% populacji. Najczęściej dotyczą:

• pacjentów z chorobami jelit; 
• wegetarian;
• kobiet ciężarnych i karmiących piersią;
• osób nadużywających alkoholu.

Cynk w diecie - jakie są nalepsze źródła cynku w jedzeniu?

Do żywności bogatej w cynk zalicza się m.in. mięso, owoce morza, ostrygi, jaja, orzechy, nasiona oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Warto zwrócić uwagę na fakt, że cynk zawarty w jedzeniu pochodzenia roślinnego może przyswajać się w mniejszym stopniu, ze względu na dużą zawartość błonnika oraz obecność fitynianów.

Objawy niedoboru cynku w diecie u dzieci

Jednym z objawów niedoboru cynku w diecie u dzieci mogą być często nawracające infekcje. Zjawisko to związane jest z wpływem cynku na aktywację komórek układu odpornościowego, które walczą z drobnoustrojami chorobotwórczymi. 

Niedobory cynku mogą manifestować się również nasileniem zmian trądzikowych oraz pogorszeniem kondycji paznokci, skóry i włosów. Charakterystycznym objawem jest tzw. leukonychia, czyli obecność białych plamek na płytce paznokci. U dzieci z niedoborem cynku można zauważyć także wolniejsze gojenie się ran, ze względu na jego uczestnictwo w syntezie białek niezbędnych do regeneracji tkanki skórnej. 

Warto pamiętać, że cynk wpływa na odczuwanie smaku i zapachu, dlatego u dzieci ze zmniejszonym apetytem, po wykluczeniu innych przyczyn przez lekarza pediatrę, warto oznaczyć stężenie tego pierwiastka we krwi. 

Wizytę u wybranego specjalisty zarezewujesz przez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Jak suplementować cynk? - normy

Dzienne zapotrzebowanie na cynk ustalone przez Instytut Żywienia i Żywności, różni się w zależności od płci oraz grupy wiekowej.  Wynosi ono:

• 5 mg dla niemowląt do 1. roku życia; 
• 10 mg dla dzieci od 1. do 9. roku życia;  
• 10–13 mg dla dziewcząt i kobiet; 
• 12–16 mg dla kobiet ciężarnych;
• 16–21 mg dla kobiet karmiących piersią; 
• 14–16 mg na dobę chłopców i mężczyzn.

Maksymalna tolerowana przez dorosłych dawka cynku wynosi 40 mg, zaś jej długotrwałe przekraczanie może skutkować wystąpieniem działań niepożądanych. Wśród objawów wskazujących na przedawkowanie cynku można wymienić nudności i wymioty, biegunki, ból głowy oraz nieprzyjemny, metaliczny smak w ustach. Ponadto, przyjmowanie wysokich dawek cynku może przyczyniać się do wypłukiwania miedzi z organizmu, niedokrwistości oraz obniżenia poziomu HDL we krwi.

Czy cynk organiczny jest dobrze przyswajalny?

Decydując się na suplementację cynku warto zadbać o formę, która jest dobrze przyswajalna. Do takich związków należy cynk organiczny w postaci glukonianu lub asparaginianu. Na rynku dostępne są preparaty zarejestrowane jako leki oraz suplementy diety, w dopasowanych do różnych potrzeb dawkach. 

Warto pamiętać, że cynk wchodzi w interakcje z niektórymi składnikami zawartymi w żywności. Jego biodostępność obniżają m.in. wapń, żelazo, duże ilości błonnika oraz fityniany, czyli związki obecne w zbożu, strączkach i orzechach. 

Selen i cynk

Wiele preparatów zawiera w swoim składzie połączenie selenu i cynku. Taka kombinacja mikroelementów polecana jest osobom chcącym wesprzeć swoją odporność, a także polepszyć kondycję włosów i paznokci. Ponadto suplementacja selenu i cynku może przynieść korzyści pacjentom starającym się o potomstwo. Oba pierwiastki biorą udział w dojrzewaniu komórek jajowych oraz poprawiają ruchliwość plemników.

Bibliografia:

1. Szcześniak, M., Grimling, B., Meler, J. (2014). Cynk–pierwiastek zdrowia. Farmacja Polska, 70(7), s. 363-366.
2. Mońka, I., Wiechuła, D. (2017). Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 71, s. 314-325. 

Autor