Budowa jądra

Jądra to męskie parzyste narządy płciowe, znajdujące się w worku mosznowym. Ich nadrzędną funkcją jest produkcja plemników oraz hormonów. Jądra są otoczone osłonką białawą.

Umów termin wizyty u lekarza rodzinnego

Przyczyny powstawania wodniaków jądra

Przyczyny powstawania wodniaków jądra dzieli się na dwie grupy:

• wrodzone - występują u około 6% noworodków płci męskiej. Lokalizuje się częściej po prawej stronie, tylko w co dziesiątym przypadku hydrocele występuje obustronnie. Pierwsze objawy u dzieci mogą pojawić się dopiero po kilku miesiącach. W dużej części przypadków, w ciągu pierwszego roku następuje samoistne wchłonięcie płynu;
• nabyte - głównie u dorosłych jako konsekwencja przebytego wcześniej stanu zapalnego, obecności nowotworu jądra bądź urazów okolicy worka mosznowego.

Powstawanie wodniaka jądra u dzieci jest konsekwencją drożnego wyrostka pochwowego otrzewnej.

W jaki sposób objawia się wodniak jądra?

Głównym symptomem wodniaka jądra jest asymetryczne powiększenie chorego jądra. Dodatkowo skóra worka mosznowego jest napięta. W przypadku słabo nasilonych zmian, hydrocele testis jest niebolesne. U dorosłych w zaawansowanych stadiach mogą pojawiać się silne dolegliwości bólowe, a przy dużej objętości płynu tworzącej wodniaka dochodzi do utrudnień w codziennych funkcjonowaniu. 

Charakterystycznym objawem jest zmiana objętości moszny. Ma ona największą objętość wieczorem, a najmniejszą rano.

Powikłania wodniaka

Duża ilość zgromadzonego w worku mosznowym płynu może doprowadzić do zaburzeń w produkcji plemników. Wynika to z nacisku na jądro, a dokładniej na komórki Sertoliego, które są odpowiedzialne za ich powstawanie. Konsekwencją niedokrwienia w skrajnych przypadkach może być spadek jakości nasienia i bezpłodność. Dlatego w przypadku niepokojących objawów należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego lub urologa.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Diagnostyka wodniaka jądra

Do postawienia rozpoznania wodniaka jądra konieczne jest wykonanie dokładnego badania fizykalnego. Powiększony, napięty worek mosznowy, miękki i bezbolesny wskazuje na wodniaka. Charakterystyczny jest objaw rozproszenia światła, tzw. objaw transiluminacji, w płynie surowiczym zebranym w mosznie, przy przyłożeniu do niego włączonej latarki.

Rozpoznanie różnicowe

Objawy występujące przy wodniaku jądra, mogą również wskazywać na inne schorzenia, m.in. na:

• przepuklinę pachwinową;
• nowotwór jądra;
• skręt jelita;
• zapalenie najądrza;
• żylaki powrózka nasiennego;
• wnętrostwo i jądro wędrujące.

Ultrasonografia jest badaniem dodatkowym, które umożliwia rozróżnienie hydrocele testis od m.in. skrętu jądra.

Wodniak jądra u dziecka - leczenie

Sposób leczenia wybierany jest dla każdego pacjenta indywidualnie i zależy przede wszystkim od tego, czy wodniak jądra jest zmianą wrodzoną czy nabytą. 

Znaczna część tych wodniaków wrodzonych ulega samoistnemu wchłonięciu i nie wymaga interwencji chirurgicznej. Jeśli w ciągu pierwszego roku nie dojdzie do zaniku zmiany, konieczne może być rozważenie leczenia zabiegowego. Polega ono na nacięciu torbieli i usunięciu jej ściany.

Operacja wodniaka jądra

Podstawową metodą leczenia wodniaków nabytych jest postępowanie chirurgiczne. Jedną z metod jest nakłucie wodniaka, co pozwala na opróżnienie worka mosznowego z nadmiaru płynu. Istotną wadą tego sposobu leczenia są częste nawroty oraz duże szanse na uszkodzenie jądrą w trakcie wprowadzania igły. 

Ponadto, wodniak może być spowodowany obecnością nowotworu w tej okolicy, a ta metoda nie daje możliwości dokładnej rewizji moszny. Z tego powodu nakłucie jest już niezalecane i najczęściej niepraktykowane.

Drugim zalecanym sposobem leczenia wodniaka jądra jest, tak jak w przypadku wrodzonej zmiany, otwarcie wodniaka i usunięcie jego ściany. 

Bibliografia:

1. Koszutski, T., Burkacka, A. (2020). Przepuklina pachwinowa i wodniak jądra. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/247745,przepuklina-pachwinowa-i-wodniak-jadra. (Dostęp: 04.2023).
2. Burkacka, A., Koszutski, T. (2016).  Aktualne postępowanie w wodniakach jąder u niemowląt i dzieci starszych. Medycyna Po Dyplomie, 03. Dostępne na: https://podyplomie.pl/pediatria/22149,aktualne-postepowanie-w-wodniakach-jader-u-niemowlat-i-dzieci-starszych. (Dostęp: 04.2023).

Autor