Na czym polega choroba Hashimoto?

O chorobie Hashiomto słyszy się coraz więcej, choć nie każdy wie, czym charakteryzuje się to obco brzmiące schorzenie. Przewlekłe autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy (bo tak też nazywa się chorobę Hashimoto) to najczęściej występujący rodzaj zapalenia tarczycy i zarazem najczęstsza przyczyna pierwotnej niedoczynności gruczołu tarczowego. Choroba ta ma podłoże autoimmunologiczne, ponieważ w jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowego pobudzenia układu odpornościowego, który produkuje przeciwciała przeciwko własnej tarczycy i stopniowo niszczy tkanki tego gruczołu. Przyczynia się do rozwoju niebolesnego zapalenia tarczycy i zmniejszania się produkcji hormonów.

Chorobie Hashimoto towarzyszyć mogą inne schorzenia autoimmunizacyjne, takie jak celiakia, cukrzyca, toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie stawów. Medycyna do tej pory nie znalazła odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną choroby Hashimoto. Jednakże endokrynolodzy wskazują na pewne zjawiska, które mogą być czynnikiem wyzwalającym chorobę m.in.: chroniczny stres, predyspozycje genetyczne, przebyte infekcje, przyjmowanie niektórych leków.

Jak objawia się choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto przez wiele lat może mieć zupełnie bezobjawowy przebieg, lecz wraz z jej dalszym przebiegiem pojawić się mogą poniższe dolegliwości:

• bóle mięśni i stawów;
• uczucie zmęczenia i chroniczna senność;
• zwiększenie masy ciała;
• pogorszenie się stanu włosów i paznokci;
• suchość skóry;
• uczucie zimna, zwłaszcza stóp i dłoni;
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego;
• kłopoty z koncentracją.

Objawy te łatwo można pomylić z gorszym samopoczuciem, efektem przepracowania, niesprzyjającą aurą pogodową, szczególnie na początku choroby, gdy tarczyca nie daje wyraźnych sygnałów – nie boli, rzadko powoduje ucisk czy trudności w przełykaniu. Statystyki wyraźnie pokazują, że z chorobą Hashimoto częściej borykają się kobiety, nawet 5-8 razy częściej niż mężczyźni. 

Metody leczenia choroby Hashimoto

W terapii choroby Hashimoto nie leczy się jej przyczyny, lecz skutki, czyli niedoczynność tarczycy. Endokrynolodzy standardowo ordynują pacjentkom terapię lewotyroksyną, której celem jest wyrównanie poziomu hormonów tarczycowych we krwi. Leczenie ma charakter przewlekły i zazwyczaj oznacza przyjmowanie leków do końca życia.

Dieta w chorobie Hashimoto

W kontekście choroby Hashimoto wiele mówi się na temat sposobu odżywiania, który może wpływać na stan pacjenta. Dieta przy tej chorobie powinna być właściwie zbilansowana oraz dostosowana do wieku, aktywności fizyczne, stanu zdrowia i trybu życia pacjenta. 

Osoby chorujące na Hashimoto uskarżają się na nadmierną senność i zmęczenie, uczucie zimna, niskie ciśnienie tętnicze, osłabioną kondycję skóry, włosów i paznokci, problemy z koncentracją oraz spowolnienie przemiany materii i tym samym przyrost masy ciała. Ważne jest zatem nie tylko dostarczanie niezbędnych mikro- i makroelementów, ale również zadbanie o odpowiednią ilość spożywanych kalorii.

Osoby borykające się z chorobą powinny zapewnić sobie w diecie źródło pełnowartościowego i dobrze przyswajalnego białka, ponieważ zawarte w nim aminokwasy są potrzebne w produkcji hormonów tarczycy. Ponadto w codziennym jadłospisie powinny znaleźć się produkty bogate w błonnik pokarmowy (warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe), które regulują częstość wypróżnień oraz tłuszcze pochodzenia roślinnego zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe. Nie zapominajmy też o antyoksydantach, które znajdziemy w owocach jagodowych, kiszonkach, winogronach, kakao, czy czerwonym winie.

W diecie nie powinno zabraknąć witamin (m.in. A, C i E), w tym witaminy D, która pełni szereg ważnych funkcji w organizmie, także tych związanych z pracą układu odpornościowego. Warto też kontrolować podaż witaminy B12, selenu, żelaza, cynku i jodu, jednakże nie zaleca się suplementacji tych składników bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Ich niedobór, tak samo jak i nadmiar, może okazać się szkodliwy dla zdrowia!

Co jeść przy Hashimoto?

Osobom chorującym na Hashimoto często rekomenduje się diety eliminacyjne polegające na wykluczeniu z jadłospisu żywności zawierającej gluten lub laktozę, gdyż uważa się, że produkty te zaostrzają stan zapalny. Jeżeli po spożyciu pieczywa lub nabiały towarzyszy nam niestrawność, bóle brzucha i wzdęcia, ich wykluczenie może być zasadne, jednak wszelkie diety eliminacyjne należy skonsultować wcześniej z lekarzem. Działając na własną rękę możemy doprowadzić do poważnych niedoborów w diecie.

Co zatem powinno znaleźć się na talerzu osoby chorującej na Hashimoto? Na pewno powinny trafić tam:

• świeże warzywa i owoce, a w okresie jesienno-zimowym również mrożonki i warzywno-owocowe przetwory;
• pełnoziarniste produkty zbożowe (np. makarony, pełnoziarniste kasze i ryż, pieczywo razowe);
• mięso o niskiej zawartości tłuszczu (np. indyk, kurczak, cielęcina);
• ryby morskie i owoce morza;
• produkty mleczne, zwłaszcza te fermentowane (kefiry, jogurty, maślanki, zsiadłe mleko), a także jaja;
• nasiona roślin strączkowych (ciecierzyca, soczewica, fasola, bób);
• oleje roślinne (np. olej lniany, olej z orzechów włoskich, olej z awokado, oliwa z oliwek);
• pestki i nasiona (np. dyni, słonecznika, siemię lniane, nasiona chia) oraz orzechy (np. włoskie, migdały, brazylijskie).

Ważne jest również nawadnianie organizmu. Zaleca się, by każdego dnia wypijać około dwa litry wody, co wesprze właściwą przemianę materii oraz szereg procesów metabolicznych.

Są też produkty, których spożywanie nie jest wskazane. Mowa tu przede wszystkim o produktach wysokoprzetworzonych, które zazwyczaj są źródłem węglowodanów prostych i tłuszczów nasyconych. Zalicza się do nich: słodycze i ciasta, wędliny i przetwory mięsne, słone przekąski, żywność typu fast food, słodzone napoje i alkohol.

Pod znakiem zapytania stoją produkty na bazie soi. Dostępne badania wskazują na niekorzystny wpływ produktów sojowych na działanie tarczycy, które utrudniają przyswajanie jodu z pożywienia oraz zaburzają przyswajanie lewotyroksyny z przewodu pokarmowego. Jeżeli w naszej diecie obecne są produkty sojowe, warto pamiętać o zachowaniu odstępu (co najmniej 4 godziny) między przyjęciem leków a zjedzeniem posiłku zawierającego soję. Osoby spożywające dużo soi w różnych postaciach powinny skonsultować się z endokrynologiem lub dietetykiem, by omówić to zagadnienie.