Czym jest korzennik lekarski?

Korzennik lekarski (łac. Pimenta dioica) pochodzi z terenów Ameryki Południowej i Meksyku. Do Europy został sprowadzony w XVI wieku przez Hiszpanów, którzy nadali mu nazwę „pimenta” w dosłownym tłumaczeniu oznaczającą pieprz. Polska nazwa ziela angielskiego powstała w momencie, w którym surowiec ten po raz pierwszy został sprowadzony do naszego kraju właśnie z Wielkiej Brytanii, jednak było to wiele lat później, niż odkrycie go i sprowadzenie do Europy przez Hiszpanów. Innymi potocznymi nazwami ziela angielskiego są również pieprz pachnący, pieprz z jamajki oraz pieprz goździkowy. 

Korzennik lekarski jest drzewem osiągającym wysokość do 10 metrów. Jego pień pokryty jest szarą korą o przyjemnym zapachu. Owocem korzennika lekarskiego są kuliste jagody, nazywane zielem angielskim.

Ziele angielskie, kiedy jest jeszcze niedojrzałe, ma kolor zielony, który następnie wraz z dojrzewaniem przybiera barwę od czerwonej do brunatnej. Po suszeniu owoce zmieniają swoją barwę na znaną nam z kuchni ciemną, niemal czarną.

Korzennik lekarski w produktach na polskim rynku głównie występuje w postaci złożonych preparatów ziołowych mających za zadanie poprawę trawienia oraz wzmocnienie odporności organizmu. Zarówno w sklepach spożywczych, dyskontach, jak i sklepach zielarskich można kupić owoce korzennika lekarskiego — ziele angielskie do samodzielnego przygotowania naparu lub nalewki.

Jakie właściwości ma ziele angielskie?

Korzennik lekarski swoje właściwości zawdzięcza przede wszystkim obecnemu w owocu olejkowi eterycznemu, którego głównym związkiem czynnym jest eugenol. Roślina ta zawiera również szereg innych substancji, w tym flawonoidy, garbniki oraz żywicę. Korzennik lekarski wykazuje wiele właściwości pozytywnie wpływających na funkcjonowanie organizmu, między innymi działa antyseptycznie, rozkurczowo, przeciwzapalnie oraz poprawiając funkcje trawienne.

Zawarte w zielu angielskim substancje wykazują wiele pozytywnych efektów na organizm, działając przede wszystkim przeciwdrobnoustrojowo. Dzięki temu wykorzystywany jest w leczeniu zakażeń jamy ustnej oraz zwalczaniu nieprzyjemnego zapachu z ust spowodowanego obecnością chorobotwórczych bakterii.

Korzennik lekarski i jego owoc, ziele angielskie, działają również pozytywnie na układ pokarmowy poprawiając funkcje trawienne, ale także łagodząco na ból miesiączkowy u kobiet.

Sprawdź, jak stosować ziele angielskie

Ziele angielskie na drobnoustroje

Korzennik lekarski w swoich owocach zawiera olejek eteryczny bogaty w eugenol, ale również kwercetynę i glikozydy. Związki te wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe, przede wszystkim przeciwbakteryjne, ale także przeciwzapalne. Wykorzystując te właściwości korzennik lekarski i ziele angielskie znajdują zastosowanie w zwalczaniu infekcji jamy ustnej dzięki użyciu w formie płukanek. Obecność bakterii w jamie ustnej może również doprowadzić do powstawania nieprzyjemnego zapachu z ust, który również jest niwelowany przez stosowanie preparatów z korzennikiem lekarskim.

Ziele angielskie na problemy trawienne i bóle brzucha

Korzennik lekarski, jako znana i ceniona przyprawa, ale również surowiec farmaceutyczny, zwiększa wydzielanie soków trawiennych, poprawiając pracę układu pokarmowego. Obecny w olejku eterycznym ziela angielskiego eugenol skutecznie eliminuje powstałe przy niestrawności wzdęcia oraz działa profilaktycznie na występowanie biegunek, zaparć oraz nudności.

Korzennik lekarski posiada właściwości rozkurczowe. Działanie to wykorzystywane jest przede wszystkim w dolegliwościach trawiennych, którym towarzyszą spastyczne bóle brzucha wywołane skurczem mięśni gładkich przewodu pokarmowego.

Stany spastyczne mięśni gładkich występują także często u kobiet w trakcie trwania miesiączki. Stosowanie preparatów z korzennika lekarskiego łagodzi uczucie bolącego brzucha wywołanego skurczami u kobiet podczas miesiączkowania. 

Napar z korzennika lekarskiego

Napar z korzennika lekarskiego przygotowuje się poprzez roztarcie w moździerzu łyżki owocu korzennika i następne zalanie go około 250 mililitrami wrzątku. Tak przygotowany napar należy zostawić pod przykryciem przez 15 minut, a następnie go odcedzić i ostudzić. 

Napar należy spożywać do 2 łyżek dziennie przy dolegliwościach pokarmowych lub do płukania jamy ustnej. Napar z owoców korzennika lekarskiego może być również stosowany zewnętrznie w dolegliwościach trądzikowych oraz w celu zwalczania nadmiernej potliwości.

Nalewka z korzennika lekarskiego

Nalewkę z korzennika lekarskiego przygotowuje się poprzez zalanie 100 gramów jego owoców spirytusem 70% w ilości 500 gramów. Nalewkę należy przez 7 dni trzymać w zamkniętym słoiku lub innym szczelnym naczyniu. Po tym czasie należy ją przesączyć. W dolegliwościach pokarmowych zaleca się stosowanie 5 mililitrów nalewki do 4 razy dziennie.

Olejek z owoców korzennika lekarskiego (olejek pimentowy)

Olejek pimentowy stosowany jest do inhalacji parowych w celu wspomagania leczenia infekcji górnych dróg oddechowych. W rozcieńczonej postaci może być również stosowany zewnętrznie na zmiany skórne oraz do cery trądzikowej i przetłuszczającej się.

Kiedy zachować ostrożność stosując korzennik lekarski?

Przeciwwskazaniem do stosowania korzennika lekarskiego jest obecność wrzodów żołądka oraz uchyłki i stany zapalne jelit. Jak każda roślina może również wywoływać alergie, dlatego nie powinien być stosowany przez osoby, u których wcześniej wystąpiła reakcja alergiczna po jego spożyciu.

Skutki uboczne stosowania ziela angielskiego

Korzennik lekarski, jak każda inna roślina spożywana w nadmiarze, może powodować działania niepożądane. Stosowanie korzennika lekarskiego i ziela angielskiego w zbyt dużej ilości może wywołać dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka czy wymioty.

Zewnętrzne stosowanie skoncentrowanego olejku pimentowego może z kolei wywołać podrażnienie skóry. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów należy zaprzestać stosowania preparatów oraz skonsultować się z lekarzem.

Czy w ciąży można stosować ziele angielskie?

Ze względu na brak wystarczającej ilości badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania korzennika lekarskiego nie powinien być on stosowany w ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Jak każde inne zioło czy lek, jego stosowanie powinno zostać uprzednio skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę.

Korzennik lekarski a interakcje z lekami 

Korzennik lekarski może wchodzić w interakcje z lekami przeciwbólowymi zawierającymi w swoim składzie ibuprofen, kwas acetylosalicylowy czy naproksen. Wpływa również na działanie heparyny, w związku z czym nie powinien być stosowany wraz z lekami wpływającymi na krzepnięcie krwi.

Bibliografia

1. Różański, H. Korzennik lekarski - Pimenta dioica (Linne) Merrill, czyli ziele angielskie. Medycyna dawna i współczesna. 2009. Dostępne na stronie: Korzennik lekarski – Pimenta dioica (Linne) Merrill, czyli ziele angielskie « Medycyna dawna i współczesna (rozanski.li) (Data dostępu 05.2024)
2. Lim, T.K. (2012). Pimenta dioica. Edible Medicinal And Non Medicinal Plants. 2012. str.: 655-664.
3. Orkusz A, Bogacz-Radomska L. Znaczenie przypraw w żywieniu człowieka. Nauki Inżynierskie i Technologie. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. 2017. str.: 55–65

Autor