Czym jest czarnuszka siewna?

Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to jednoroczna roślina z rodziny jaskrowatych. Podczas kwitnienia charakteryzuje się białymi i bladobłękitnymi kwiatami. Znana ze swoich właściwości zdrowotnych i szeroko stosowana w medycynie ludowej od wieków, szczególnie w krajach na Bliskim Wschodzie i w Azji Południowej. Nasiona czarnuszki są małe, czarne i charakteryzują się intensywnym aromatem oraz lekko gorzkim smakiem. Są one bogate w składniki odżywcze, takie jak kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, białko, błonnik, witaminy (takie jak witamina E, witaminy z grupy B) oraz minerały (takie jak żelazo, magnez, cynk).

Czarnuszka — najczęstsze zastosowania

Czarnuszka siewna ma wiele różnych zastosowań, zarówno kulinarnych, jak i medycznych. Czarnuszkę możemy zastosować jako:

• przyprawa kulinarna — dodają one intensywnego smaku i aromatu, często stosowane są w mieszankach przypraw, a także jako dodatek do chleba, serów, sałatek i dań mięsnych;
• olej z czarnuszki — jest popularnym suplementem diety oraz składnikiem wielu kosmetyków. Olej bogaty jest w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, witaminy (szczególnie witaminę E) i minerały (wapń, cynk, miedź, żelazo, potas), co sprawia, że ​​jest ceniony ze względów zdrowotnych. Związkiem, na którym najbardziej nam zależy w oleju z czarnuszki jest tymochinon. Olej z czarnuszki stosowany jest zarówno wewnętrznie (poprzez dodatek do potraw lub w kapsułkach), jak i zewnętrznie (jako składnik kosmetyków pielęgnacyjnych do skóry i włosów);
• produkt leczniczy — czarnuszka siewna jest stosowana w medycynie ludowej od wieków ze względu na swoje potencjalne właściwości lecznicze. Przypisuje się jej działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, antyoksydacyjne i immunomodulujące. W tradycyjnej medycynie ludowej wykorzystywana jest do leczenia różnych dolegliwości, takich jak problemy żołądkowo-jelitowe, alergie, astma, choroby skóry.

Jakie właściwości lecznicze wykazuje czarnuszka?

Czarnuszka wykazuje wiele właściwości leczniczych. Są to między innymi:

• działanie przeciwbakteryjne — szczególnym uznaniem cieszy się tutaj olej z czarnuszki;
• działanie przeciwzapalne — składniki aktywne czarnuszki pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. Jest to szczególnie obiecujące w kontekście chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby układu pokarmowego;
• wspomaganie pracy układu odpornościowego;
• czarnuszka może być pomocna w łagodzeniu objawów astmy, alergii i innych schorzeń układu oddechowego, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym;
• poprawa stanu skóry — olej z czarnuszki jest stosowany do pielęgnacji twarzy, ponieważ zawiera składniki nawilżające, przeciwzapalne i antyoksydacyjne, które pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych skóry, trądziku, łuszczycy i innych problemów skórnych.

Jak stosować czarnuszkę?

Czarnuszka może być stosowana na różne sposoby, zarówno w kuchni, jak i w celach leczniczych. Nasiona czarnuszki mogą być dodawane do potraw jako przyprawa, szczególnie w kuchni środkowo-wschodniej i wschodniej. Dodają one intensywnego aromatu i charakterystycznego smaku. Można je posypać na sałatki, zupy, dania mięsne, ryby, a także wypieki, takie jak chleb czy bułeczki. Można przygotować napar z nasion czarnuszki poprzez zalanie ich wrzątkiem i pozostawienie do zaparzenia przez kilka minut. Napar ten można spożywać jako herbatę lub używać do inhalacji w celu łagodzenia chorób układu oddechowego. Olej z czarnuszki może być stosowany w celach zdrowotnych zarówno przez dorosłych, jak i przez dzieci. Przed podaniem czarnuszki najmłodszym zawsze należy skonsultować się z lekarzem pediatrą, aby upewnić się, że jest to bezpieczne dla nich i dopasowane do ich indywidualnych potrzeb zdrowotnych.

Czarnuszka — przeciwwskazania

Jednym z przeciwwskazań do przyjmowania preparatów z czarnuszką jest planowany zabieg chirurgiczny — może wpływać na proces gojenia się ran po operacjach, ze względu na wpływ na krzepliwość krwi. Osoby uczulone na rośliny z rodziny jaskrowatych mogą być również wrażliwe na czarnuszkę. Przed rozpoczęciem suplementacji warto sprawdzić u lekarza alergologa, czy na pewno nie jesteśmy na nią uczuleni. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Czarnuszka siewna stanowi bogactwo prozdrowotnych składników, korzystnie oddziałujących na organizm człowieka. Zastosowanie kulinarne zadba o zdrowie ciała od wewnątrz, a kosmetyki poprawią stan skóry oraz włosów. Pamiętajmy jednak, że przed wprowadzeniem preparatów zawierających czarnuszkę warto wykonać próbę uczuleniową, aby nie doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia. 

Bibliografia

1. Kaźmierczak, A., Wcisło-Dziadecka, D., Zmarzły, N., (2018). Zdrowie z natury - czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych. Postęp Nauk Medycznych, XXXI(1A): 61-64.
2. Wolski, T., Najda, A., Wolska-Gawron, K., (2017). Zawartość lipidów i olejku eterycznego oraz właściwości biologiczne nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.)., Postępy Fitoterapii, 18(3): 235-241.

Autor