Czym jest babka płesznik?

Łacińska nazwa babki płesznik brzmi Plantago psyllium. Roślina ta w niektórych regionach Polski bywa potocznie nazywana pchlim nasieniem czy pchlicą. Babka płesznik zaliczana jest do rodziny babkowatych (łac. Plantaginaceae), pochodzi z okolic Morza Śródziemnego oraz niektórych rejonów Azji i Afryki. Jej uprawa jest możliwa w Polsce, jednak w rzeczywistości bardzo rzadko hoduje się ją na ziemiach naszego kraju - wypierana jest głównie przez siemię lniane. W celach komercyjnych jej uprawa jest popularna w Indiach oraz Pakistanie, a także krajach europejskich, takich jak Hiszpania czy Francja. 

Babka płesznik to jednoroczna roślina o rozgałęzionej, pionowej łodydze. Roślina wysokością sięga nawet 40 centymetrów. Owocem babłki płesznik jest torebka. Nasiona są błyszczące i charakterystycznie wydłużone (mają jajowaty kształt).

Umów się do dietetyka

Babka płesznik – surowce farmaceutyczne

Surowiec farmaceutyczny, wykorzystywany w celach leczniczych, stanowią nasiona babki płesznik. Istotne są również łuski babki płesznik, które podobnie jak nasiona są niezwykle cennym źródłem błonnika.

Nasiona babki płesznik

Śluz stanowi najważniejszy składnik obecny w nasionach babki płesznik. Złożony jest z polisacharydów, które w wyniku hydrolizy można rozdzielić na D-ksylozę, kwas glukuronowy, L-arabinozę, D-galaktozę oraz L-ramnozę. Oprócz śluzu, w nasionach babki płesznik zawarte są również składniki takie jak:

• trisacharyd - planteoza,
• tłusty olej,
• białko,
• aukubozyd (śladowe ilości),
• alkaloidy (indykaniny oraz boszniakiny),
• triterpeny,
• sterole.

Babka płesznik – właściwości

Nasiona babki płesznik sprawdzą się jako środek o łagodnym działaniu przeczyszczającym. Tego rodzaju aktywność wynika z faktu, iż nasiona nie są trawione w organizmie, lecz dostają się do jelita, gdzie pęcznieją i pobudzają perystaltykę układu pokarmowego. Dodatkowo, spożywanie nasion babki płesznik odpowiada za zmniejszenie stopnia wchłaniania tłuszczów oraz niweluje uczucie głodu, co chętnie wykorzystywane bywa w naturalnych kuracjach odchudzających.

Z uwagi na fakt, iż analogiczne działanie wykazują nasiona lnu, surowiec ten często zastępuje nasiona babki płesznik w naszych domach.

Sytuacje, w których w powodzeniem wykorzystuje się cenne właściwości surowców babki płesznik są:

• biegunki - z uwagi na działanie regulujące pracę jelit i normalizujące częstość defekacji oraz konsystencję stolca;
• zaparcia - ułatwianie wypróżniania przez regulację perystaltyki jelit;
• problemy z wypróżnianiem - np. okres ciąży lub obecność guzków krwawniczych odbytu;
• choroba wrzodowa, zespół jelita drażliwego oraz różnego rodzaju podrażnienia w obrębie układu pokarmowego – z uwagi na wysoką zawartość związków śluzowych w nasionach i ich działanie przeciwzapalne oraz nieco powlekające. 

Babka płesznik a babka jajowata

Babka jajowata, o łacińskiej nazwie Plantago ovata, to także roślina o podobnych do babki płesznik właściwościach (głównie przeczyszczających). Nasiona babki jajowatej stanowią surowiec farmaceutyczny, który wykorzystywany jest zwykle jako oddzielona łupina nasienna. 

Samodzielne stosowanie babki płesznik

Choć nasiona i łupiny babki płesznik stanowią sprawdzony surowiec farmaceutyczny o udowodnionym działaniu, przed jego przewlekłym stosowaniem warto zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty. Należy pamiętać, iż schorzenia w obrębie układu pokarmowego wymagają szczegółowej diagnostyki oraz zazwyczaj specjalistycznego leczenia farmakologicznego. Z wszelkiego rodzaju problemami związanymi z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego należy zgłosić się do lekarza rodzinnego lub gastroenterologa. 

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością i bez konieczności wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Król, D. (2009). Babka płesznik ( Plantago psyllium L.) – wartościowa roślina lecznicza. Postępy Fitoterapii, 4, s. 256-259.
2. Kohlmünzer, S. (1998). Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydanie V. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 94-96.

Autor