Budowa i umiejscowienie zatok

Zatoki są to jamy powietrzne, usytuowane wewnątrz czaszki i wyścielane błoną śluzową. Wyróżniamy zatoki czołowe, sitowe, szczękowe i klinowe. Dzięki ich połączeniu z jamą nosową, w warunkach fizjologicznych powietrze dostaje się do ich wnętrza wentylując je, a produkowana wewnątrz zatok wydzielina jest w stanie ewakuować się na zewnątrz. Powoduje to prawidłową wentylację oraz oczyszczanie zatok. 

Zdarza się jednak, że w zatokach pojawia się stan zapalny, co powoduje obrzęk błony śluzowej nosa, uniemożliwiając prawidłową wentylację i ewakuację wydzieliny. Prowadzi to do rozwinięcia się nieprzyjemnych dla pacjenta dolegliwości i skutkuje zapaleniem zatok.

Umów się do lekarza rodzinnego

Przyczyny zapalenia zatok

Zapalenie zatok to schorzenie atakujące początkowo błonę śluzową nosa, powodując jej stan zapalny i obrzęk, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia drożności połączonych z jamą nosową struktur. Przyczyn zapalenia może być wiele. Wśród nich wyróżnia się:

• zakażenia wirusowe;
• zakażenia bakteryjne;
• zakażenia grzybicze;
• zanieczyszczenie powietrza;
• nieprawidłowości w budowie anatomicznej nosa, np. skrzywienie przegrody;
• obecność polipów w jamie nosa;
• alergie.

Część przyczyn możemy zwalczyć domowymi sposobami na zatoki, np. poprzez korzystanie z oczyszczacza powietrza oraz unikanie alergenów.

Jak rozpoznać zapalenie zatok?

Objawy zapalenia zatok mogą pojawić się nagle i być od razu mocno nasilone. Problem ciągnie się zazwyczaj jakiś czas i objawy nie ustępują przez jakiś czas. O zapaleniu ostrym mówimy, gdy problem nie trwa dłużej niż około 4-8 tygodni. Jeśli czas ten wydłuża się i trwa ponad 12 tygodni, klasyfikujemy zapalenie zatok jako przewlekłe.

Wśród najczęstszych objawów, poprzez które lekarz rodzinny lub laryngolog rozpoznaje zapalenie zatok wymienić można:

• nieżyt nosa i utrudnione oddychanie przez nos;
• uczucie spływającej wydzieliny po tylnej ścianie gardła;
• gorączkę;
• uczucie osłabienia i/lub rozbicia;
• bóle w okolicy twarzoczaszki, często nasilające się podczas schylania.

Zapalenie zatok najczęściej rozpoznawane jest przez lekarza internistę lub lekarza rodzinnego poprzez dokładne przeprowadzenie wywiadu i badania fizykalnego pacjenta. Jeśli objawy nie są specyficzne lub objawy trwają długo, a leczenie objawowe nie przynosi efektów, lekarz może zlecić dalszą diagnostykę. Pacjent może zostać np. skierowany na badanie RTG zatok, rezonans magnetyczny lub tomografię zatok.  Wyniki badań obrazowych pozwalają na zgłębienie problemu i dokładniejszą ocenę stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok, a także wykluczenie sytuacji mogących zaburzać proces leczenia, m.in. obecność polipów.

W przypadku przewlekłych i nawracających problemów z zatokami, warto udać się na konsultację do laryngologa.

Jeśli chcesz skorzystać z porady lekarskiej, wejdź na stronę LekarzeBezKolejki.pl – tam umówisz się na wizytę u specjalisty w dogodnym dla siebie terminie, bez wychodzenia z domu.

Jak leczyć zapalenie zatok?

W przypadku podłoża bakteryjnego - konieczna może okazać się antybiotykoterapia. Tej grupy leków nie należy jednak nadużywać. W trakcie przedłużających się objawów bólowych stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz leki obkurczające, zmniejszające obrzęk błony śluzowej nosa. Najczęściej postępowanie farmakologiczne idzie w parze z domowymi sposobami radzenia sobie z zapaleniem zatok.

Domowe sposoby na zatoki

U osób, które zmagają się z zapaleniem zatok warto zastosować pewne domowe sposoby, które wspomogą proces leczenia.

Do domowych sposobów na zatoki zalicza się: 

• nawilżanie błony śluzowej nosa poprzez stosowanie soli fizjologicznej w sprayu do nosa;
• domowe inhalacje zatok, czyli pochylenie się nad miską lub garnkiem z ciepłą wodą i dodatkiem soli tak, aby wdychać parę wodną (dla ułatwienia można przysłonić miskę i głowę kuchenną ściereczką);
• picie dużej ilości płynów;
• stosowanie ciepłych okładów w okolicę zatok.

Domowe sposoby powinny być jedynie uzupełnieniem tradycyjnych terapii. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza w przypadku zapalenia zatok.

Bibliografia:

1. Bielecki, P., Sieśkiewicz, A., Garkowski, M., i inni (2017). Przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa: spojrzenie alergologa i laryngologa. Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology, 4(2). DOI: 10.1016/j.alergo.2017.06.002.
2. Wójcik, G., Szulc, A., Stawińska, T., (2016). Diagnostyka zapalenia zatok obocznych nosa w kontekście badań obrazowych. J Educ Health Sport. Dostepne na: https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/3963. eISSN 2391-8306 7.
3. Zagor, M., Czarnecka, P., Janoska-Jaździk, M. (2018). Zapalenie zatok przynosowych. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych.