Migdałki – co to jest?

Migdałki to pojęcie odnoszące się do tzw. układu chłonnego gardła, czyli tkanki, która w czasie infekcji w obrębie błony śluzowej dróg oddechowych jest źródłem odpowiedzi immunologicznej. Układ chłonny gardła (nazywany także pierścieniem Waldeyera) składa się z migdałków podniebiennych, migdałka gardłowego, migdałków trąbkowych oraz migdałka językowego. Dodatkowo, w skład układu chłonnego gardła wchodzą także tzw. pasma boczne oraz grudki chłonne. Pierścień Waldeyera chroni nasz organizm przed wnikaniem bakterii, wirusów, grzybów oraz innych czynników chorobotwórczych do dalszych części układu oddechowego.

Przyczyny zapalenia gardła i migdałków

Zapalenie migdałków, a właściwie zapalenie gardła i migdałków, jest infekcyjną chorobą układu chłonnego gardła. Najczęstszą przyczyną schorzenia są wirusy (70-85%). Infekcja może się rozwinąć m.in. z przeziębienia, którego przyczyną mogą być np. koronawirusy, rynowirusy czy wirusy RS. Spośród wirusów, które bezpośrednio atakują gardło można wymienić natomiast m.in. wirusa Epsteina-Barr, wirusa Herpes simplex czy wirusy Coxackie.

Około 15-30% infekcji gardła i migdałków jest spowodowanych bakteriami. Schorzenie określa się wówczas mianem anginy. Bakteriami atakującymi struktury gardła są m.in. paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A: Streptococcus pyogenes, paciorkowce beta-hemolizujące z grupy C i G, a także Arcanobacterium haemolyticum czy Mycoplasma pneumoniae.

Umów wizytę u laryngologa

Umów się do lekarza rodzinnego

Objawy zapalenia gardła i migdałków

W zależności od przyczyny zapalenia gardła i migdałków, choroba może mieć różny przebieg i mogą jej towarzyszyć inne objawy. Poniżej kilka przykładów ukazujących różne symptomy zapalenia migdałków i gardła w zależności od ich przyczyny.

Przeziębienie 

Ten typ zapalenia migdałków występuje bardzo często u dzieci, szczególnie chodzących do żłobka, przedszkola czy szkoły. Cierpią na nie niejednokrotnie także dzieci posiadające starsze rodzeństwo. Objawy najczęściej utrzymują się przez około 10 dni. 

Symptomy:

• katar,
• kichanie,
• drapanie lub ból gardła, 
• gorączka lub stan podgorączkowy,
• kaszel bądź chrypka,
• ogólne złe samopoczucie.

Zakażenie adenowirusami

Infekcja ma ciężki przebieg i często występuje u małych pacjentów, średnio w wieku 3. roku życia. 

Objawy:

• wysoka gorączka,
• symptomy charakterystyczne dla przeziębienia (katar, kaszel) występują u mniej niż połowy pacjentów,
• zapalenie spojówek (rzadko).

Zakażenie wirusami herpes simplex (ok. 4% przypadków)

Na ten typ infekcji najczęściej zapadają małe dzieci do 5. roku życia oraz nastolatki. Stan chorego najczęściej poprawia się już po 3-5 dniach, a całkowite wyleczenie następuje po około 2 tygodniach.

Objawy:

• pęcherzyki, które następnie przekształcają się w bolesne owrzodzenia błony śluzowej dziąseł, policzków i podniebienia,
• gorączka,
• dreszcze,
• złe samopoczucie,
• trudności w połykaniu.

Angina paciorkowcowa (wywołana przez S. pyogenes)

Infekcja najczęściej zaczyna się nagle, bardzo często u dzieci w wieku 3-14 lat i trwa od 5 do 7 dni.

Symptomy:

• silny ból gardła,
• duże trudności w połykaniu,
• wysoka gorączka (powyżej 38ºC),
• zaczerwienienie i obrzęk migdałków podniebiennych,
• powiększenie i tkliwość węzłów chłonnych podżuchwowych,
• bóle głowy,
• nudności, wymioty,
• bóle brzucha.

Leczenie zapalenia gardła i migdałków

W przypadku zapalenia gardła i migdałków spowodowanego przez wirusy najczęściej stosuje się leczenie objawowe, czyli leki przeciwbólowe bądź przeciwgorączkowe, a także preparaty do ssania na ból gardła. W przypadku anginy paciorkowcowej konieczne jest zastosowanie antybiotyku. Podczas wizyty lekarz rodzinny lub internista czy w przypadku dziecka – pediatra, powinien stwierdzić na podstawie wywiadu medycznego (m.in. opisywanych dolegliwości) oraz przeprowadzenia badania przedmiotowego (m.in. badania gardła, jamy ustnej, oceny węzłów chłonnych), czy zapalenie gardła i migdałków ma postać wirusową, bakteryjną czy też jest innego pochodzenia. Konieczne może się także okazać wykonanie badania bakteriologicznego. W trakcie leczenia zakażenia, szczególnie przebiegającego z gorączką, pacjent powinien zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu.  

Na wizytę do dowolnego lekarza z łatwością i bez wychodzenia z domu zapiszesz się za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Niebezpieczne powikłania zapalenia migdałków i gardła

Właściwe rozpoznanie etiologii zapalenia gardła i migdałków, a także włączenie odpowiedniego leczeni, jest niezmiernie ważne, gdyż zaniedbanie tych kroków może się wiązać z późniejszym wystąpieniem poważnych powikłań choroby. Najpoważniejsze powikłania obserwowane są w przypadku bakteryjnego zapalenia gardła i migdałków, czyli anginy. Mogą mieć postać miejscową, np. naciek lub ropień okołomigdałkowy, ropień przestrzeni przygardłowej lub zagardłowej czy zakrzepowe zapalenie żyły szyjnej wewnętrznej. W przypadku powikłań ogólnych mogą to być m.in. posocznica, gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek czy zapalenie wsierdzia.