Zawartość wody w organizmie

Zawartość wody w organizmie zależy od wieku, płci oraz procentowej zawartości tkanki tłuszczowej. Ilość wody w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem: u noworodków wynosi 75% masy ciała, a jej gwałtowne zmniejszenie obserwuje się w czasie pierwszego roku życia. U dorosłych objętość wody w organizmie stanowi 60-70% masy ciała i wykazuje wahania w zależności od płci. U kobiet w wieku powyżej 60 lat stanowi 46% masy ciała, a u mężczyzn 54% masy ciała. Całkowita woda w ustroju znajduje się w dwóch podstawowych przedziałach: dwie trzecie jej objętości w przestrzeni wewnątrzkomórkowej, a jedna trzecia w przestrzeni zewnątrzkomórkowej.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Czym jest odwodnienie?

Z klinicznego punktu widzenia odwodnienie jest stanem, w którym dochodzi do nadmiernej utraty wody przekraczające możliwości kompensacyjne organizmu. Zaburzenia gospodarki wodnej są związane z zaburzeniami gospodarki sodowej, a odwodnienie może mieć charakter izotoniczny, hipotoniczny lub hipertoniczny. Odwodnienie powoduje przede wszystkim zaburzenia regulacji ciśnienia tętniczego, spadki ciśnienia tętniczego czy zasłabnięcie. 

Objawy odwodnienia

Początkowo odwodnienie organizmu przebiega bezobjawowo, ale w miarę zwiększania się ubytku wody pojawiają się liczne symptomy. W pierwszym etapie odwodnienia, gdzie ubytek wody wynosi ok. 2-4% masy ciała, można zauważyć:

• silne pragnienie;
• rzadkie oddawanie moczu;
• suchość w ustach oraz suche i popękane usta;
• wzdęty brzuch;
• brak apetytu;
• senność;
• osłabienie;
• bóle i zawroty głowy;
• zaburzenia widzenia i mowy;
• nudności i wymioty;
• zaburzenia rytmu serca;
• nadciśnienie;
• skurcze i bóle brzucha;
• utrata elastyczności skóry;
• suchość skóry w okolicach pachowych i pachwinowych.

W drugim etapie gdzie ubytek wody wynosi 5-6% masy ciała pojawia się senność, mrowienie oraz drażliwość. W trzecim etapie odwodnienia może pojawić się utrata mowy i obrzęk języka, drgawki, zaburzenia świadomości czy utrata przytomności. 

Objawy odwodnienia u dziecka

Częste oddawanie płynnych stolców oraz wymioty u dziecka mogą być przyczyną zaburzeń w gospodarce wodno-elektrolitowej. Do objawów odwodnienia u dziecka należy: apatia lub rozdrażnienie, zapadnięte ciemiączko i gałki oczne, płacz bez łez, suche błony śluzowe jamy ustnej i języka, blada, chłodna skóra oraz przyśpieszony i pogłębiony oddech. Wszystkie te objawy nie występują w jednym czasie, pojawiają się w miarę postępowania procesu odwodnienia organizmu dziecka. 

Test na odwodnienie

Prostym sposobem na ocenienie odwodnienia u dziecka jest test powrotu kapilarnego. Należy ucisnąć paznokieć do zblednięcia, a następnie policzyć czas do powrotu prawidłowego ukrwienia. Czas ten nie powinien przekraczać 2 sekund. Jeśli wystąpią objawy odwodnienia, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza pediatry. Przy ostrej biegunce, niedobór wody może postępować bardzo szybko. W wyniku ciężkiego odwodnienia dochodzi bowiem do zaburzeń i poważnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu wielu narządów

Jak zapobiec odwodnieniu?

W okresach zwiększonego ryzyka odwodnienia należy zwrócić szczególną uwagę na dostępność płynów oraz ich odpowiednią ilość w diecie. Należy wykluczyć napoje alkoholowe oraz ograniczyć mocną kawę oraz herbatę, ponieważ mogą mieć działanie moczopędne. Prowadzić to może do zwiększonej utraty wody z organizmu, a to z kolei może powodować lub nasilać objawy odwodnienia. Wraz ze wzrostem temperatury należy zwiększyć ilość wypijanych płynów oraz uzupełnić również niedobory sodu i potasu. Płyny najlepiej pić w formie małych porcji wypijanych regularnie w ciągu całego dnia, zamiast picia napojów jednorazowo w dużych ilościach. Warto wprowadzić do diety pokarmy o dużej zawartości wody, takie jak świeże owoce i warzywa i niektóre produkty mleczne. W trakcie odwodnienia zaleca się stosowanie lekkostrawnej i bogatej w płyny diety.

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Idasiek-Piechocka I. (2012).Odwodnienie-patofizjologia i klinika. Forum Nefrologiczne, tom 5, nr 1, s. 73–78.
2. Wiśniewska Klaudia, Okręglicka K. (2021). Wpływ odwodnienia organizmu na funkcje poznawcze. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, Tom 27, Nr 4, s. 376–378.