Potas – badanie i normy

W celu sprawdzenia czy ilość potasu w organizmie jest na odpowiednim poziomie, należy wykonać badanie krwi i oznaczyć stężenie tego pierwiastka. Norma stężenia jonów potasowych we krwi wynosi 3,5 - 5,0 mmol/l. Na ciężki niedobór wskazuje stężenie < 2,5 mmol/l, a na ciężki nadmiar stężenie > 6,5 mmol/l.

Zapotrzebowanie na potas

Dzienne zapotrzebowanie na potas dla poszczególnych grup ludności różni się od siebie i przedstawia to poniższa tabela:

^{“Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020”}

Umów się do lekarza rodzinnego

Niedobór potasu

U zdrowych osób, które przestrzegają zasad racjonalnego żywienia, czyli ich jadłospis jest różnorodny i zbilansowany, niedobór potasu prawie nie występuje. Dzieje się tak dzięki temu, że zawartość tego pierwiastka w żywności przekracza zapotrzebowanie człowieka. Niestety wystąpienie poniższych czynników może doprowadzić do niedoborów potasu (hipokaliemii). Należą do nich:

• biegunka;
• duża potliwość;
• głodówki;
• stosowanie środków moczopędnych.

Niedobór potasu w organizmie jest prawdopodobny również w chorobach przebiegających z wyniszczeniem m.in. anoreksji czy kacheksji nowotworowej. Potas z wnętrza komórki przemieszcza się wtedy do płynu pozakomórkowego i “ucieka” przez nerki.

Objawy niedoboru potasu

Zmniejszenie stężenia potasu w komórkach powoduje:

• osłabienie utleniania komórkowego;
• pogorszenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej;
• kurczliwość mięśni;
• uszkodzenie i osłabienie mięśnia sercowego;
• arytmii (w tym nawet zatrzymania czynności serca).

Za diagnozę i ewentualne leczenie czy wprowadzenie suplementacji potasem odpowiedzialny jest lekarz. Jeżeli podejrzewasz u siebie problemy z gospodarką mineralną warto skonsultować się z lekarzem medycyny rodzinnej, a przy już występujących schorzeniach odpowiednio np. z lekarzem kardiologiem czy nefrologiem. Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Nadmiar potasu

W zdrowych organizmach przy prawidłowym żywieniu do patologicznego zwiększenia stężenia potasu w komórkach (hiperkaliemii) raczej nigdy nie dochodzi. Nadmiar potasu w zdecydowanej większości usuwany jest przez nerki, a pozostałe 5-10% wraz z kałem. Odpowiedzialny za regulację wydalania potasu przez nerki jest hormon z grupy mineralokortykoidów – aldosteron. Powstaje on w korze nadnerczy. To wszystko powoduje, że hiperkaliemia może wystąpić w pewnych stanach patologicznych, np.:

• w niewydolności nadnerczy (chorobie Addisona);
• w niewydolności nerek;
• po dożylnym podaniu nadmiernych jego ilości.

Toksyczna dawka tego pierwiastka wynosi ok. 18 g na dzień i powoduje zatrucie organizmu i zatrzymanie czynności serca.

Rola potasu w organizmie

Potas w organizmie ludzkim odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, czyli:

• katalizuje wiele reakcji enzymatycznych;
• bierze udział w procesach regulacji ciśnienia osmotycznego w płynach ustrojowych;
• utrzymuje równowagę osmotyczną wewnątrz komórki;
• utrzymuje potencjał spoczynkowy błon komórkowych;
• odgrywa ważną rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej (usuwa nadmiar wody i sodu z organizmu);
• wpływa na równowagę kwasowo-zasadową;
• ma decydująca rolę w przewodnictwe nerwowym;
• jest niezbędny do utrzymania prawidłowej kurczliwości mięśni;
• uczestniczy w przemianie węglowodanowej, w syntezie białka ustrojowego.

Źródła potasu

Potas jest szeroko rozpowszechniony w produktach spożywczych. Bogate w ten pierwiastek są szczególnie:

• owoce i warzywa (zielona pietruszka, seler, pomidory, marchew, kapusta, banany, śliwki, suszone owoce);
• ziemniaki;
• suche nasiona roślin strączkowych;
• produkty zbożowe z pełnego przemiału m.in. pieczywo razowe, kasza gryczana;
• orzechy laskowe i włoskie;
• kakao.