Kiedy należy wykonać RTG jamy brzusznej?

RTG jamy brzusznej najczęściej jest wykonywany u pacjentów, którzy trafiają na Szpitalny Oddział Ratunkowy lub Izbę Przyjęć z ostrymi objawami perforacji lub niedrożności przewodu pokarmowego. RTG wykonywane jest wtedy w trybie pilnym, bez uprzedniego przygotowania. 

W pozostałych przypadkach skierowanie na rentgen jamy brzusznej wystawia lekarz rodzinny, gastrolog lub urolog – przede wszystkim pacjentom skarżącym się na dolegliwości w obrębie brzucha, u których diagnoza na podstawie samego wywiadu i innych badań i nie jest możliwa. 

Wskazaniami do wykonania badania mogą być:

• ostry ból brzucha o nieznanej przyczynie;
• przewlekłe i nawracające bóle brzucha i/lub nudności i wymioty;
• podejrzenie perforacji jelit lub żołądka;
• połknięcie ciała obcego;
• rozdęcie jelita grubego, a w konsekwencji jego niedrożność
• rozdęcie okrężnicy;
• podejrzenie wrzodów żołądka, dwunastnicy lub jelit;
• zwężenie (stenoza) fragmentu przewodu pokarmowego, skutkująca niedrożnością;
• podejrzenie choroby Leśniowskiego-Crohna;
• kamienie żółciowe, nerkowe;
• podejrzenie niedrożności stentów założonych w drogach żółciowych;
• patologiczna obecność płynu w jamie brzusznej.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jak przygotować się do RTG jamy brzusznej?

Z racji szkodliwości promieniowania rentgenowskiego, każde badanie RTG wymaga skierowania od lekarza rodzinnego lub innego specjalisty, nawet jeśli zostanie wykonane prywatnie i opłacone przez pacjenta. U dzieci do lat 16 jego wykonanie musi zostać odnotowane w Książeczce Zdrowia Dziecka, w celu kontroli narażenia dziecka na promieniowanie X. Przygotowanie do badania należy rozpocząć kilka dni wcześniej, by wykonane zdjęcie wiernie oddawało wygląd narządów wewnętrzych i nie zostało zaburzone. 

Dokładną instrukcję pacjent otrzymuje w przychodni wykonującej badanie, jednak przygotowanie wygląda za każdym razem podobnie i obejmują one:

• 1-2 dni przed badaniem stosowanie diety lekkostrawnej – najlepiej półpłynnej, bez owoców, warzyw (szczególnie kapustnych i strączków), ciemnego pieczywa, słodyczy, jogurtów i kefirów, soków, napojów gazowanych;
• zażywanie środki przeciw wzdęciom (dostępne w aptekach bez recepty) na dzień przed badaniem i w dniu badania;
• w dniu badania zakazane jest palenie papierosów, żucie gumy oraz picie kawy;
• w gabinecie należy stawić się na czczo, a przed badaniem wypróżnić się (jeśli badanie jest zaplanowane w godzinach popołudniowych, zazwyczaj dozwolone jest zjedzenie lekkiego posiłku rano);
• należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach (szczególnie zawierających bizmut), spirali wewnątrzmacicznej, alergii na bar oraz ewentualnej ciąży.

RTG jamy brzusznej – jak przebiega badanie?

Po wejściu do pracowni rentgenowskiej pacjent zostaje poproszony o zdjęcie odzieży oraz wszelkich elementów metalowych z okolicy brzucha, czyli paska, kolczyków czy biustonosza z metalowymi fiszbinami. Na szyję może zostać założony fartuch pochłaniający promieniowanie w celu ochrony tarczycy, podobnie mogą zostać osłonięte okolice narządów rozrodczych, jeśli na zdjęciu ma być widoczna tylko górna część jamy brzusznej. Następnie należy ustawić się w odpowiedniej pozycji i na kilka sekund wstrzymać oddech. Prowadzący badanie przebywa w tym czasie w osobnym pomieszczeniu i komunikuje się z badanym. Cała procedura trwa zazwyczaj kilka minut, jest zupełnie nieinwazyjna i bezbolesna.

Rentgen jamy brzusznej z uprzednim podaniem kontrastu

W celu dodatkowego wyostrzenia fragmentów przewodu pokarmowego, rentgen jamy brzusznej może być wykonany po uprzednim podaniu środka kontrastowego. Substancja może zostać zaaplikowana doustnie (tzw. papka barytowa), dożylnie, doodbytniczo lub dojelitowo (podawana przez zgłębnik mieszanina gazu i kontrastu). Zastosowanie kontrastu znacząco przedłuża całą procedurę – wymaga ówczesnego wykonania badań krwi i/lub moczu, czasowego odstawienia niektórych leków, a po badaniu pozostania w przychodni przez ok. godzinę, na wypadek wystąpienia reakcji alergicznej lub efektów ubocznych.