Wodonercze - czym charakteryzuje się to schorzenie?

Wodonerczem określa się stan zastoju moczu w układzie kielichowo-miedniczkowym, prowadzącym do poszerzenia obrysów miedniczki nerkowej i uszkodzenia miąższu nerki. Dzieje się to w konsekwencji utrudnionego lub całkowicie zablokowanego odpływu moczu z nerek.

Pojawienie się wodonercza może dotyczyć zarówno dorosłych, jak i dzieci.

Umów się do lekarza rodzinnego

Przyczyny wodonercza

Przyczyn powstawania wodonercza może być wiele. Najczęstszy podział obejmuje przyczyny nabyte i wrodzone.

Przyczyny nabyte wodonercza

• kamień moczowy - utrudniający odpływ moczu z nerki (kamica nerkowa);
• stan zapalny dróg moczowych - objawiający się zwężeniem;
• nowotwory dróg rodnych u kobiet (np. rak jajnika);
• nowotwory dróg moczowych;
• zrosty pourazowe lub pooperacyjne;
• powiększony gruczoł krokowy u mężczyzn;
• rak prostaty.

Przyczyny wrodzone wodonercza 

Najczęściej wyróżnia się zwężenie odcinka drogi moczowej, np. poprzez zwężenie cewki moczowej.

Obecnie badania prenatalne są w stanie wykryć wodonercze u dziecka jeszcze w czasie ciąży, co umożliwia szybszą diagnostykę, leczenie oraz badania kontrolne zaraz po urodzeniu dziecka.

Objawy wodonercza

Pacjenci zmagający się z wodonerczem lub z rozwijającymi się jego powikłaniami zgłaszają m.in. poniższe objawy:

• silny, tępy ból w plecach oraz zlokalizowany bocznie, który może się nasilać po wypiciu napojów;
• utrudnione i rzadkie oddawanie moczu;
• krew w moczu;
• bolesne oddawanie moczu;
• zmęczenie;
• gorączkę;
• wymioty.

Diagnostyka wodonercza

Wodonercze jest możliwe do rozpoznania podczas badania USG jamy brzusznej. Już u noworodków, około 1-2 tygodnia życia, lekarz jest w stanie rozpoznać wodonercze, jeśli takie występuje. Takie działanie ułatwia szybkie postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie procesu leczenia.

W przypadku zauważenia u siebie lub u kogoś w rodzinie powyższych objawów, zgłoś się do lekarza rodzinnego, internisty lub bezpośrednio do nefrologa (gdy problem dotyczy nerek) lub urologa (gdy wiesz, że przyczyną problemów jest dysfunkcja np. dróg moczowych). Nie zwlekaj - być może konieczna jest szybka interwecja!

Na wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić się poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl. Podczas wizyty uzyskasz wszelkie informacje dotyczące postępowania w przypadku wodonercza oraz zostaniesz skierowany na niezbędne  badania diagnostyczne.

Badania zlecane przez specjalistę najczęściej obejmują analizę:

• moczu - w celu identyfikacji krwi, infekcji lub obecności kamieni;
• krwi - w celu oceny prawidłowej czynności nerek.

W niektórych przypadkach mogą także zostać zlecone dodatkowe badania, np. scyntygrafia.

Ciąża a wodonercze 

Poszerzona miedniczka nerkowa bardzo często jest rozpoznawana u kobiet w ciąży i w większości przypadków jest ona sytuacją fizjologiczną. Dzieje się tak, gdyż za utrudnione wydalanie moczu odpowiada powiększona macica, która może uciskać moczowody.

Powikłania wodonercza

W konsekwencji przedłużającego się stanu niemożności wydalenia moczu, następuje wzrost ciśnienia w części kielichowo-miedniczkowej. Powoduje to stopniowe zmniejszanie się warstwy korowej nerki, co doprowadza do pogorszenia jej funkcji.

Powikłania wodonercza bywają bardzo poważne i mogą prowadzić do upośledzenia czynności nerek, kamicy moczowej oraz zakażenia układu moczowego.

Każde nagłe zatrzymanie moczu jest wskazaniem do pilnej interwencji lekarskiej.

Leczenie wodonercza

Sposób leczenia wodonercza uzależniony jest od przyczyny powstania schorzenia.

Terapia wodonercza u niemowląt jest procesem długotrwałym, gdyż wymaga długofalowej opieki lekarskiej oraz podjęcia odpowiednich działań mających na celu przywrócenie prawidłowego wydalania moczu. W przypadku wady płodowej, bardzo często dochodzi do samoregulacji procesów wydalniczych, co w konsekwencji pozwala na zaniechanie interwencji chirurgicznych, a konieczne są jedynie regularne badania kontrolne.

W przypadku przedłużającego się zatrzymania moczu, często konieczne okazuje się cewnikowanie pacjenta. Wykonuje się je w celu odprowadzenia nadmiaru płynów.

Leczenie wodonercza jest przyczynowe i zależy od głównego powodu zatrzymania moczu, a więc:

• nowotwory - wymagają opieki onkologicznej;
• powiększona prostata - może być leczona farmakologicznie lub zabiegiem chirurgicznym;
• kamienie nerkowe - usuwane są w przebiegu operacji lub innych mało inwazyjnych metod.

Bibliografia:

1. Drabczyk, R. (2012). Czy wodonercze zawsze wymaga leczenia operacyjnego? Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/lista/65439,czy-wodonercze-zawsze-wymaga-leczenia-operacyjnego (Dostęp: maj 2022)
2. Gawłowska, A., Niedzielski, J., (2006). Analiza stężenia wybranych czynników w moczu dzieci z uropatią zaporową - doniesienia wstępne. Chirurgia Polska, 8, 4, s. 229-236.
3. Szmigielska, A., Krzemień, G., Bombińska, M., Mazur, M., i inni (2017). Wodonercze czy kielichonercze- diagnostyka różnicowa zastoju moczu w układzie moczowym. Ann.Acad.Med.Siles, 71, s. 62-65
4. Świerc, A., Ciecierska, A., Zielińska, K., i inni, (2016). Obraz kliniczny i ultrasonograficzny oraz wyniki leczenia wrodzonego wodonercza u noworodków. Pediatria Polska, 91, s, 20-25.