Czym jest erytropoetyna?

Erytropoetyna (EPO) to hormon, który odpowiada za stymulację wzrostu i dojrzewania erytrocytów (czerwonych krwinek), a także (w mniejszym stopniu) innych elementów morfotycznych krwi, np. trombocytów (płytek krwi). Bodźcami, które inicjują produkcję erytropoetyny w obrębie nerek są przede wszystkim utrata krwi, niedokrwistość i hipoksja. 

Czym jest hipoksja?

Hipoksja to stan niedokrwienia organizmu, co oznacza, że krew krążąca w ustroju jest niedostatecznie wysycona tlenem, który jest niezbędny do pracy wszystkich narządów i tkanek. Niedotleniona krew dociera do nerek lub wątroby, dając tym samym sygnał do produkcji erytropoetyny. Hormon działa w szpiku kostnym, gdzie pobudza proces tworzenia elementów morfotycznych krwi.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy należy zbadać stężenie erytropoetyny?

Badanie erytropoetyny może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, internista lub hematolog, a także każdy inny specjalista, który stwierdzi u pacjenta niedokrwistość. Jest to cenne badanie w diagnostyce niedokrwistości lub nadkrwistości różnego pochodzenia, a także w monitorowaniu i leczeniu niektórych nowotworów, chorób szpiku kostnego i nerek. Erytropoetyna jest oznaczana również w trakcie leczenia anemii w celu sprawdzenia, jak organizm reaguje na leczenie. Badanie może być wykorzystane w medycynie sportowej wśród zawodników, których należy monitorować pod kątem przyjmowania środków dopingujących.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jak wygląda badanie poziomu erytropoetyny?

Badanie poziomu erytropoetyny polega na pobraniu próbki krwi, zwykle z żyły łokciowej. Jest to rutynowa, bezpieczna procedura. Nie ma żadnych przeciwwskazań do jej wykonania. Rzadko zdarzają się niegroźne powikłania w postaci zasinienia i niewielkiego obrzęku wokół miejsca wkłucia. Aby tego uniknąć, pielęgniarki zalecają uciskanie miejsca pobrania krwi jałowym gazikiem przez około 5 minut. 

Jak się przygotować do badania?

Badanie poziomu erytropoetyny nie wymaga żadnego przygotowania, jednak istnieje wskazanie, aby pacjent był na czczo – na około 8-12 godzin przed pobraniem należy powstrzymać się od spożywania słodzonych napojów i posiłków, a także unikać wzmożonego wysiłku fizycznego, ponieważ może to zaburzyć wynik badania. Biorąc pod uwagę dobową zmienność uwalniania erytropoetyny, zaleca się, aby krew pobierać w godzinach porannych (w nocy odnotowuje się najwyższe stężenie hormonu, a w godzinach popołudniowych najniższe). Warto pamiętać, że na wynik badania czeka się nawet do tygodnia czasu.

Erytropoetyna – normy

W osoczu zdrowego człowieka wartości erytropoetyny są niskie i wahają się od 4,3 do 29 IU/L. Wartości referencyjne pomiędzy różnymi laboratoriami mogą się różnić, wynika to z rozbieżnych metod analitycznych obranych w danym laboratorium. Prawidłowy poziom EPO jest zmienny także w zależności od wieku, płci i stanu klinicznego pacjenta (np. ciąży). 

Podwyższony poziom erytropoetyny

Erytropoetyna może być zawyżona w przypadku:

• niedoboru żelaza;
• niedokrwistości, która jest związana z nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych;
• zahamowania produkcji czerwonych krwinek w szpiku kostnym;
• chorób, np. nowotworów nerek, wątroby, u osób ze zdiagnozowanym guzem Wilmsa i cierpiących na przewlekłe choroby serca i płuc;
• osób nałogowo palących.

Przyczyną podwyższonego poziomu erytropoetyny może mieć również stan fizjologiczny (niezwiązany z chorobą), kiedy organizm ma większe zapotrzebowanie na tlen, np. w trakcie ciąży lub u osób uprawiających sporty na dużych wysokościach.

Zaniżony poziom erytropoetyny

Niższy poziom erytropoetyny odnotowuje się u pacjentów:

• zmagających się z anemią wywołaną zbyt małą liczbą czerwonych krwinek;
• z przewlekłymi chorobami nerek, mocznicą;
• chorych na schorzenia o podłożu autoimmunologicznym i reumatycznym, np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy rumieniowaty;
• cierpiących na choroby rozrostowe szpiku, np. czerwienicę prawdziwą (polegającą na niekontrolowanym rozroście komórek, które biorą udział w tworzeniu czerwonych krwinek).

Autor