Charakterystyka GGTP

Chociaż GGTP jest enzymem kojarzonym głównie z wątrobą, występuje w wielu innych tkankach organizmu. Największą aktywność wykazuje w jelicie  i nerkach, jest również obecna m.in. w mózgu, płynie mózgowo-rdzeniowym oraz trzustce. GGTP jest czułym markerem, pozwalającym na szybkie wykrycie wielu nieprawidłowości w obrębie wątroby. Ważna jest nie tylko jej izolowana aktywność, lecz także stosunek względem pozostałych enzymów wątrobowych, takich jak AspAT (aminotransferaza asparaginowa), AlAT (aminotransferaza alaninowa) czy fosfataza zasadowa.

Kiedy lekarz zleca badanie GGTP?

Badanie aktywności GGTP może zlecić zarówno lekarz POZ, jak i lekarz gastrolog na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego oraz wywiadu z pacjentem. Objawy sugerujące zaburzenia funkcji wątroby to żółte zabarwienie skóry i białek oczu, wynikające ze zwiększonego stężenia bilirubiny, obrzęki, zaburzenia apetytu i trawienia, czy ciemne zabarwienie moczu. W przypadku wystąpienia któregoś z nich należy niezwłocznie umówić się na wizytę. Możesz to zrobić bez wychodzenia z domu, za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jak przygotować się do badania GGTP?

Oznaczenie aktywności GGTP wymaga pobrania od pacjenta próbki krwi żylnej. Na badanie należy stawić się na czczo (min. 8 godzin po ostatnim posiłku), unikając poprzedniego dnia tłustych, ciężkostrawnych dań oraz spożycia alkoholu. Niezalecane jest także palenie papierosów. Jeśli stosujesz przewlekle leki, poinformuj o tym lekarza, gdyż może zalecić ich odstawienie w celu uniknięcia ich wpływu na uzyskane wyniki.

Jakie są normy dla GGTP?

Zakres normy dla aktywności GGTP powinien być zawsze podany przez laboratorium wykonujące badanie, gdyż może się on różnić w zależności od metody analitycznej. Przyjmuje się, że u mężczyzn wynik nie powinien przekraczać 40 IU/L, a u kobiet 35 IU/L.  Różnica wiąże się z obecnością GGTP w gruczole krokowym. Oceniany jest także stosunek GGTP do AlAT - wartość >1 świadczy o niedrożności dróg żółciowych oraz AspAT - przedział 0,1-0,2 wskazuje na wirusowe zapalenie wątroby.

O czym może świadczyć podwyższona aktywność GGTP?

Podwyższenie aktywności GGTP dotyczy przede wszystkim schorzeń wątroby, chociaż towarzyszy również innym chorobom, zwłaszcza autoimmunologicznym. Zdarza się, że pomimo rozszerzonej diagnostyki nie udaje się ustalić przyczyny nieprawidłowego wyniku GGTP. 

Schorzenia wątroby

Do chorób wątroby obawiających się zwiększoną aktywnością GGTP należy:

• cholestaza wewnątrzwątrobowa i zewnątrzwątrobowa - polega na zablokowaniu przepływu żółci w obrębie wątroby lub poza nią; badanie wykonuje się w połączeniu z oznaczeniem fosfatazy zasadowej i bilirubiny;
• alkoholowe uszkodzenie wątroby - podwyższenie aktywności GGTP następuje już w początkowym stadium choroby; oznaczyć należy także AspAT i AlAT, przy czym stosunek GGTP do AspAT jest większy od 6;
• wirusowe zapalenie wątroby lub uszkodzenie przez toksyny;
• kamica żółciowa;
• nowotwór wątroby;
• pierwotne twardniejące zapalenie dróg żółciowych (choroba autoimmunologiczna).

Dodatkowo, podwyższony wynik może wiązać się z zażywaniem niektórych leków i tzw. uszkodzeniem polekowym wątroby. Szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci stosujący ryfampicynę, leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne oraz metotreksat.

Inne choroby:

Do innych przyczyn podwyższonej aktywności GGTP zaliczamy:

• reumatoidalne zapalenie stawów;
• przebyty zawał serca;
• ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, raka trzustki;
• nadczynność tarczycy;
• insulinooporność i cukrzyca, zespół metaboliczny.

Jak obniżyć poziom GGTP?

Interwencja w przypadku stwierdzenia podwyższonego GGTP zależy od przyczyny nieprawidłowego wyniku, określonej w przebiegu dalszej diagnostyki, a także wartości, o jaką została przekroczona norma. Decyzję o leczeniu podejmuje lekarz prowadzący o odpowiedniej specjalizacji.

Autor