Czym jest zapalenie pęcherza moczowego?

Zapalenie pęcherza moczowego to choroba, która należy do grupy schorzeń określanej zbiorczo jako ZUM, czyli zakażenia układu moczowego. Podzielić je można na zakażenia górnych dróg moczowych (np. ostre odmiedniczkowe zapalenia nerek) oraz, zdecydowanie częstsze, zakażenia dolnych dróg moczowych (pęcherza lub cewki moczowej).

U dzieci ZUM występują często - wśród najmłodszych maluchów częściej chorują chłopcy. Wynika to ze zwiększonej liczby wad wrodzonych w tej grupie pacjentów. Wraz z wiekiem częstotliwość występowania ZUM rośnie jednak u dziewczynek. Podyktowane jest to różnicami w budowie układu moczowego, m.in. krótszą cewką moczową.

Co wywołuje zapalenie pęcherza u dziecka i dorosłych?

Czynnikiem wywołującym zakażenia układu moczowego, a więc również zapalenie pęcherza, są bakterie Gram-ujemne, z czego za zdecydowaną większość odpowiada Escherichia coli. Jest to niegroźna bakteria, która powszechnie występuje u człowieka, np. w jelitach, na co dzień biorąc udział w produkcji witamin z grupy B. W pewnych sytuacjach może stać się chorobotwórcza! Ze względu na bliskość odbytu i cewki moczowej (w szczególności u dziewczynek) może łatwo przedostać się do układu moczowego.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Objawy zapalenia pęcherza u dziecka

Zakażenie dróg moczowych, w szczególności dolnych, daje tzw. objawy dyzuryczne - pieczenie i świąd podczas oddawania moczu, parcie na mocz, częstomocz, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Są one charakterystyczne, ale rzadko występują u dzieci, w szczególności tych najmłodszych.

U dzieci na wystąpienie zapalenia pęcherza może wskazywać:

• gorączka;
• rozdrażnienie i płaczliwość;
• brak apetytu;
• senność, apatia;
• biegunka;
• ból brzuszka.

Rozpoznanie zapalenia pęcherza u dzieci

Zakażenia układu moczowego u dzieci rozpoznaje się na podstawie badania moczu oraz ogólnej oceny stanu zdrowia dziecka. Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej rekomenduje, by każdorazowo u gorączkującego dziecka, bez widocznej przyczyny, poniżej 2. roku życia wykonywać posiew moczu. 

Badanie moczu u dziecka z podejrzeniem ZUM powinno składać się z dwóch części - badania ogólnego, a także posiewu. Badanie ogólne moczu pozwala określić, czy w pęcherzu dzieje się coś niedobrego - najważniejszymi parametrami są liczba leukocytów oraz azotyny. Posiew moczu pozwala określić dokładnie, jaka bakteria jest odpowiedzialna za ZUM.

Badanie i diagnozę może postawić zarówno lekarz rodzinny, jak i pediatra. To do nich należy skierować pierwsze kroki w momencie podejrzenia wystąpienia zapalenia pęcherza u dziecka.

Jak leczyć zapalenie pęcherza u dziecka?

U dzieci powyżej 3. miesiąca życia wdrażane jest leczenie antybiotykiem doustnym. Jest to leczenie tzw. empiryczne, a nie celowane, ustalane jeszcze przed otrzymaniem wyników posiewu laboratoryjnego. Dzieję się tak, ponieważ za zdecydowaną większość zakażeń odpowiadają zakażenia bakteriami E. coli i istnieje wysoka szansa na skuteczność terapii. Kluczowy jest czas - im wcześniej podany antybiotyk, tym mniejsza szansa na poważne powikłania, np. pojawienie się sepsy.

Dzieci poniżej 3. miesiąca życia z zakażeniem układu moczowego wymagają leczenia szpitalnego i w ich przypadku antybiotyk podaje się dożylnie. 

Co jeszcze na zapalenia pęcherza u dziecka?

Oprócz antybiotyków zaordynowanych przez lekarza nie powinno podawać się niczego na własną rękę. Należy jedynie zadbać o prawidłowe nawodnienie dziecka - przestój moczu może prowadzić do szybszego rozwoju zakażenia.

Nie należy podawać także na własną rękę dostępnej bez recepty furazydyny (tzw. furaginy). Leczy ona jedynie zakażenia dolnego odcinka układu moczowego, a nie jesteśmy w stanie ocenić samodzielnie, który odcinek został zainfekowany.

Nawracające zapalenie pęcherza u dzieci

U około 20% dzieci po przebyciu ZUM istnieje szansa na nawrót infekcji. Aby zminimalizować szanse na nawrót choroby, należy zadbać o profilaktykę. Działania profilaktyczne, mające ochronić dziecko przed zapaleniem pęcherza u dzieci, obejmują:

• prawidłową higienę okolic pieluszkowych u niemowlaków i maluchów;
• kształtowanie odpowiednich postaw higieny u starszych dzieci;
• dbanie, by dziecko nie powstrzymywało mikcji;
• odpowiednie nawodnienie dzieci.

Jeżeli dziecko ma skłonności do nawrotowego ZUM należy udać się do nefrologa dziecięcego, który dobierze odpowiednie postępowanie

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Williams, G.J., Hodson, E.H., Isaacs, D., Craig, J.C. (2011). Diagnosis and management of urinary tract infection in children. Journal of Paediatrics and Child Health, 2010. DOI: 10.1111/j.1440–1754.2010.01925.
2. Żurowska, A., Wasilewska, A., Jung, A. i wsp. (2016). Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. Forum Medycyny Rodzinnej, 10(4), s. 159-178.