Zaburzenia czucia - podstawowe informacje

W przypadku zaburzenia czucia spodziewamy się, że nerwy zaopatrujące dany wycinek ciała zostały w jakiś sposób uszkodzone lub uciśnięte. Bardzo ważne jest wykrycie i różnicowanie przyczyny wystąpienia zaburzenia czucia. Należy pamiętać, iż ich wystąpienie nie jest sytuacją fizjologiczną i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

Istnieje kilka rodzajów czucia. Ciało ludzkie potrafi odczytywać i analizować nie tylko czucie związane ze zmysłem dotyku, ale również posiada umiejętność np. odczytywania pozycji ciała w przestrzeni. Tym sposobem mówimy o dwóch rodzajach czucia:

• powierzchownym – odpowiedzialnym za odczuwanie bólu, ucisku, temperatury, dotyku;
• głębokim – odpowiedzialnym za analizę położenia i ruchu ciała w przestrzeni.

Umów się do lekarza chorób wewnętrznych

Rodzaje zaburzeń czucia

Wśród zaburzeń czucia możemy wyróżnić m.in. czucie osłabienie, wzmożone czy całkowicie nieobecne. Osłabione czucie charakteryzujące się:

• zniesieniem lub osłabieniem wrażeń bólowych,
• zniesieniem lub osłabieniem czucia dotyku,
• zniesieniem lub osłabieniem czucia temperatury.

Innym rodzajem zaburzenia czucia jest wzmożone odczuwanie bólu, temperatury czy nawet dotyku. Ta dysfunkcja charakteryzujące się przeczulicą, czyli nadmierną wrażliwością na odczuwane bodźce.

Zaburzenia czucia mogą się również objawiać parestezjami, czyli uczuciem drętwienia i mrowienia (najczęściej kończyn). Parestezje wskazują na uciśnięcie nerwu, który w zależności od rejonu zaburzenia pochodzi z danego poziomu unerwienia.

Przyczyny zaburzeń czucia

Wśród głównych przyczyn prowadzących do zaburzeń czucia wyróżnia się:

• urazy mechaniczne w obrębie nerwów, powodujące nieprawidłowe przewodnictwo i zaburzone odbieranie bodźców;
• ucisk nerwów obwodowych - np. zespół cieśni nadgarstka czy rwa kulszowa. Często w takich sytuacjach pojawiają się również parestezje, czyli mrowienia kończyn;
• uszkodzenia nerwów obwodowych (polineuropatie) - np. polineuropatia cukrzycowa;
• niedobory witamin - najczęściej z grupy B;
• uszkodzenia rdzenia kręgowego;
• choroby, szczególnie neurologiczne

W jakich chorobach mogą występować zaburzenia czucia?

Zaburzenia czucia mogą być jednym z objawów wielu schorzeń. Choroby, w których często występuje zaburzenie czucia to m.in.:

• udar mózgu (niedokrwienny lub krwotoczny);
• stwardnienie rozsiane - zapalno-demielinizacyjna choroba układu nerwowego;
• nowotwory wewnątrzczaszkowe - objaw występuje np. w wyniku ucisku guza na obszary odpowiedzialne za przewodzenie czucia.

Diagnostyka zaburzeń czucia

Zauważenie u siebie lub kogoś bliskiego różnego rodzaju zaburzeń czucia (osłabienie, całkowite zniesienie, przeczulica lub parestezja) jest wskazaniem do wizyty lekarskiej. Można zgłosić się do lekarza rodzinnego lub internisty, który po przeprowadzeniu wywiadu oraz badania fizykalnego, w razie potrzeby, skieruje nas do neurologa. Lekarz, oprócz rozmowy z pacjentem, zleci niezbędne badania, mające na celu ustalenie przyczyny zaburzenia czucia. Znalezienie przyczyny problemu jest konieczne, gdyż nie jest możliwe objawowe leczenie zaburzenia czucia. 

Pamiętaj, że na wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Leczenie zaburzeń czucia

Proces leczenia zależny jest w pełni od schorzenia odpowiadającego za wystąpienie objawu, jakim jest zaburzenie czucia. 

I tak w przypadku problemów niedoborów witaminowych, należy wskazać pacjentowi odpowiednie postępowanie farmakologiczne i suplementację, w przypadku ucisków na nerwy należy wykonać badania obrazowe i podjąć decyzję o leczeniu chirurgicznym lub fizjoterapeutycznym.

Utrzymujące się przez dłuższy czas zaburzenia czucia mogą powodować nasilenie objawów z uwagi na stały rozwój ich przyczyny. Taka sytuacja może w konsekwencji doprowadzić do utrwalenia tych zmian i braku możliwości odzyskania prawidłowego czucia.

Fizjoterapia w zaburzeniach czucia

Rehabilitacja jest dobrym sposobem na walkę z przyczynami zaburzeń czucia, szczególnie w przypadku uciśnięcia nerwów. Praca z fizjoterapeutą ma wówczas za zadanie zmniejszyć zaburzenie czucia poprzez odbarczenie uciśniętych struktur. 

Pamiętaj! Zaburzenia czucia nie są fizjologiczną sytuacją, a ich obecność należy skonsultować z lekarzem.

Bibliografia:

1. Krełowski, M. (2021). Uszkodzenia nerwów obwodowych – przyczyny, rehabilitacja i suplementacja. Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja, 123.
2. Sobańska, A. (2013). Diagnostyka różnicowa zaburzeń czucia. Neurologia po dyplomie, 01.
3. Zielińska-Rutkowska, U. Zaburzenia czucia powierzchniowego. Forum neurologiczne. Dostępne na: https://www.forumneurologiczne.pl/artykul/zaburzenia-czucia-powierzchniowego/20357. (Dostęp: maj 2022).

Autor