Jak działa tabletka dzień po?

Dostępne są dwa rodzaje tabletek dzień po, które zawierają różne substancje czynne - lewonorgestrel lub octan uliprystalu. Działanie obu tych środków polega na hamowaniu owulacji, czyli momentu, w którym komórka jajowa opuszcza jajnik.

Działanie lewonorgestrelu zależy od hormonu odpowiadającego za jajeczkowanie - luteiny. Jeśli weźmiemy tabletkę blisko owulacji, nie będzie on w stanie zatrzymać działania tego hormonu, dojdzie do uwolnienia komórki jajowej, a tabletka dzień po okaże się bezskuteczna.
Octan uliprystalu natomiast zapobiega pęknięciu pęcherzyka Graafa. Jest więc niezależny od luteiny.

Upraszczając, można stwierdzić, że octan uliprystalu jest skuteczniejszy i może być stosowany później niż lewonorgestrel.

Umów termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Antykoncepcja awaryjna - czy to środki poronne?

Kontrowersyjny stosunek niektórych osób może wynikać z braku wiedzy na temat mechanizmów działania tabletek antykoncepcyjnych na wyściółkę macicy czy embrion. 

Lewonorgestrel, a prawdopodobnie także octan uliprystalu nie wpływają na błonę śluzową macicy, a tym samym na implantację powstałego zarodka. 

Nie są to tabletki poronne. Nie mają zdolności usunięcia zaimplantowanego już zarodka. Nie mogą przerwać trwającej już ciąży. 

Czy tabletka dzień po jest bezpieczna?

Tak, tabletka dzień po jest bezpieczna. Ciężkie działania niepożądane są bardzo rzadkie. Najczęściej pojawiają się nudności, wymioty, bóle brzucha, bóle i zawroty głowy oraz zmęczenie. 

Tabletki dzień po zawierają laktozę - uważaj jeśli masz nietolerancję. 

W wielu krajach tabletka dzień po dostępna jest bez recepty. Było tak też w Polsce w latach 2015-2017. 

Tabletka dzień po - recepta

W Polsce, aby kupić antykoncepcję postkoitalną, potrzebna jest recepta. 

Kto może wypisać tabletkę dzień po? Może wypisać ją każdy lekarz np. lekarz rodzinny. Nie musi być to ginekolog. Wiele jednak wskazuje, że wkrótce może się to zmienić, a leki te będą dostępne w aptekach bez konieczności posiadania recepty.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Czy tabletka dzień po wpływa na płodność? 

Po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej następuje szybki powrót płodności. Nawet jeśli z niej skorzystasz, możesz zajść w ciążę w późniejszym czasie w tym samym cyklu. 

Tabletka dzień po z octanem uliprystalu może zmniejszać skuteczność antykoncepcji hormonalnej. Do kolejnego cyklu powinnaś stosować zabezpieczenia mechaniczne. 

Tabletka dzień po - karmienie piersią

Nie należy karmić piersią po zastosowaniu antykoncepcji doraźnej. 

W przypadku octanu uliprystalu producent zaleca tydzień przerwy od karmienia piersią. W tym czasie możesz odciągać mleko, aby laktacja nie uległa zatrzymaniu. 

Po zażyciu tabletki dzień po z lewonorgestrelem nie należy karmić piersią przez kilka godzin. 

Informacje w ulotce mają na celu ochronę producenta przed ewentualnymi konsekwencjami. Jeśli zależy Ci na karmieniu piersią - poradź się lekarza, który oceni czy taka opcja będzie bezpieczna dla Twojego dziecka.

Tabletka dzień po a okres

Krwawienia miesiączkowe mogą pojawić się kilka dni wcześniej lub później, ich intensywność może być inna niż zazwyczaj. 

Jeśli krwawienie miesiączkowe opóźnia się o więcej niż kilka dni, warto zrobić test ciążowy. Brak okresu po tabletce dzień po może oznaczać ciążę. 

Tabletka dzień po - jak często można stosować?

Nie należy stosować antykoncepcji doraźnej więcej niż raz w danym cyklu. Częstsze jej używanie może powodować zaburzenia cyklu miesiączkowego. 

Kolejnym argumentem ograniczającym częstość jej stosowania są kwestie finansowe. Ile kosztuje tabletka po? W zależności od substancji czynnej jest to koszt kilkudziesięciu do stu złotych. Czasami do tego doliczyć trzeba jeszcze koszt wizyty u lekarza.

Tabletka dzień po - do kiedy można wziąć?

Antykoncepcję doraźną należy wziąć najszybciej jak to możliwe. Im szybciej ją weźmiesz, tym mniejsze ryzyko zajścia w ciążę. Tabletkę dzień po można stosować w dowolnym dniu cyklu. 

Tabletkę zawierającą lewonorgestrel należy przyjąć do 72 godzin od stosunku, a tabletkę z octanem uliprystalu - do 120 godzin. 

Tabletka dzień po - podsumowanie

Tabletka po jest bezpieczną i skuteczną awaryjną metodą zapobiegania ciąży. Trzeba jednak pamiętać o jak najszybszym jej przyjęciu. Nie jest to środek poronny i nie ma zdolności usunięcia zaimplantowanego już zarodka. Aby ją kupić, konieczna jest recepta. 

Bibliografia:

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Escapelle. Dostępne na: https://pharmindex.pl/ (Dostęp 02.12.2023)
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego ellaOne. Dostępne na https://pharmindex.pl/ (Dostęp 02.12.2023)
3. https://www.e-lactancia.org/breastfeeding/levonorgestrel-emergency-contraceptive/product/  (Dostęp 02.12.2023)
4. https://www.e-lactancia.org/breastfeeding/ulipristal-acetate-contraceptive/product/ (Dostęp 02.12.2023)
5. Gemzell-Danielsson, K., Berger, C., & P G L, L. (2013). Emergency contraception -- mechanisms of action. Contraception, 87(3), 300–308. https://doi.org/10.1016/j.contraception.2012.08.021 

Autor