Czym są zastrzyki antykoncepcyjne?

Zastrzyk antykoncepcyjny to nic innego jak hormon w odpowiedniej dawce podawany domięśniowo. Zazwyczaj takie iniekcje stosowane są raz na 3 miesiące, a substancja czynna uwalniana jest stopniowo przez cały ten okres. Zastrzyki wykonywane są przez ginekologa lub pielęgniarkę w gabinecie ginekologicznym. Substancją czynną jest syntetyczna pochodna progesteronu - octan medroksyprogesteronu. Jest to niewątpliwe bardzo wygodny rodzaj antykoncepcji hormonalnej. Na polskim rynku dostępny jest jeden preparat zawierający ten hormon. Jest on dostępny tylko i wyłącznie na receptę i nie podlega refundacji.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Jaka jest skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych?

Zastrzyki antykoncepcyjne to jedna ze skuteczniejszych metod antykoncepcji dostępnych na rynku. Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 0,1. Oznacza to, że na 100 kobiet, regularnie współżyjących, stosujących zastrzyki antykoncepcyjne w ciąże w ciągu roku zajdzie 0,1 na 100 kobiet, mimo zastosowania tej metody. Dla przykładu dla tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych, które są bardzo popularne, wskaźnik ten wynosi 0,41 dla typowego stosowania. Mimo, że jest to metoda bardzo skuteczna, to w Polsce wciąż mało popularna.

Jak działają zastrzyki antykoncepcyjne?

Zastrzyki antykoncepcyjne hamują wydzielanie gonadotropnin przysadkowych, czyli hormonów folikulotropowego - FSH i luteinizującego - LH. Prowadzi to do zahamowania dojrzewania pęcherzyka Graafa oraz owulacji. Dodatkowo zastrzyk powoduje zmniejszenie grubości błony śluzowej macicy oraz zagęszczenie śluzu - wszystkie te mechanizmy zapobiegają zapłodnieniu.

Kto może stosować zastrzyki antykoncepcyjne?

O zastosowaniu danej metody antykoncepcyjnej zawsze decyduje lekarz ginekolog. Bierze on pod uwagę stan zdrowia, aktualne wyniki badań oraz osobiste preferencje pacjentki. Na tej podstawie jest w stanie dobrać najlepszą metodę antykoncepcji.

Aby dobrze przygotować się do wyboru oraz rozpoczęcia stosowania antykoncepcji, należy umówić wizytę u ginekologa, który przeprowadzi szczegółowy wywiad na temat stanu zdrowia. Następnie wykona podstawowe badania ginekologiczne, czyli USG narządów rodnych, badanie piersi oraz cytologię. Dodatkowo bardzo ważne jest wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych, dopiero na podstawie ich wyników można zdecydować o włączeniu antykoncepcji hormonalnej. Takie badania należy powtórzyć po upływie 3 miesięcy od rozpoczęcia stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych, a także każdej innej metody hormonalnej. Następnie wykonuje się je co roku.

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz wygodnie nie wychodząc z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Zastrzyk antykoncepcyjny dla mężczyzn?

Istnieje niewiele skutecznych metod antykoncepcyjnych dostępnych do zastosowania u mężczyzn. Obecnie są to między innymi prezerwatywy czy wazektomia. Choć ostatnio często słyszy się doniesienia na temat zastrzyków antykoncepcyjnych dla mężczyzn czy doustnych środków hormonalnych, metody te są nadal w fazie badań. Jak do tej pory nie udało się opracować nowej skutecznej hormonalnej metody antykoncepcyjnej dla mężczyzn. Większość dostępnych środków antykoncepcyjnych jest dedykowana kobietom.

Kiedy rozpocząć stosowanie zastrzyku antykoncepcyjnego?

Zastrzyki antykoncepcyjne najlepiej podawać w ciągu pierwszych 5 dni cyklu miesiączkowego lub 5 dni po porodzie, jeśli kobieta nie decyduje się karmić piersią. W przypadku kobiet karmiących zastrzyk antykoncepcyjny podawany jest w 6. tygodniu po porodzie.

W sytuacji, gdy przechodzimy z innej metody hormonalnej na zastrzyk antykoncepcyjny, podanie iniekcji powinno nastąpić w ciągu 7 dni od zaprzestania stosowania poprzedniej metody, aby zapewnić ciągłość działania antykoncepcji.

Jakie są przeciwwskazania do podawania zastrzyków antykoncepcyjnych?

Istnieje szereg sytuacji, w których nie należy stosować zastrzyków antykoncepcyjnych. Przeciwwskazaniami do stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych jest:

• uczulenie na którykolwiek składnik preparatu, mogący wywołać ciężką reakcję alergiczną;
• ciąża lub podejrzenie ciąży;
• krwawienie z dróg rodnych o nieznanej przyczynie;
• hormonozależny nowotwór złośliwy;
• niewydolność wątroby;
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.

Wady i zalety stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych

Jak każda metoda antykoncepcyjna, zastrzyki hormonalne mają swoje wady i zalety.

Do zalet stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych należą:

• wysoka skuteczność metody;
• długotrwałe działanie;
• brak konieczności codziennego przyjmowania preparatu;
• działanie antykoncepcyjne występuje zaraz po podaniu zastrzyku;
• regulacja cyklu miesiączkowego;
• świetna alternatywa dla kobiet nie mogących stosować antykoncepcji estrogenowej;
• bezpieczna metoda dla kobiet karmiących piersią;
• stosunkowo niski koszt w porównaniu do doustnych środków antykoncepcyjnych.

Wady stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych to natomiast:

• brak ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową;
• skutki uboczne, takie jak ryzyko wystąpienia osteoporozy, zwiększenia masy ciała czy trudności w zajściu w ciąże po dostawieniu preparatu.

Bibliografia:

1. Karowicz-Bilińska, A., Nowak-Markwitz, E., Oszukowski, P., Opala, T., Spaczyński, M., Wielgoś, M. (2014). Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekol Pol., 85, s. 234-239. 
2. DEPO-PROVERA, 150 mg/ml, zawiesina do wstrzykiwań. Charakterystyka Produktu Leczniczego. (Dostęp: 04.2023).

Autor