USG dopochwowe – na czym polega to badanie?

W odróżnieniu od tradycyjnego badania USG, które przeprowadza się na powierzchni skóry (np. USG jamy brzusznej), USG dopochwowe (nazywane też USG transwaginalnym, USG ginekologicznym) polega na wprowadzeniu specjalnej głowicy USG do pochwy. Dzięki temu badaniu lekarz może dokładnie sprawdzić budowę i funkcjonowanie wszystkich narządów rodnych kobiety – macicy, jajników i jajowodów.

Badanie jest bezbolesne, jednak może wywoływać pewien dyskomfort u pacjentek, zwłaszcza po raz pierwszy. Nie jest też uciążliwe i trwa do kilku minut.

Umów się do ginekologa

USG dopochwowe – wskazania do badania

USG dopochwowe powinno się wykonywać profilaktycznie raz w roku u zdrowych kobiet lub częściej, jeżeli tak zaleci ginekolog. Wskazane jest też w przypadkach:

• krwawień z dróg rodnych niezwiązanych z comiesięczną menstruacją;
• obfitych krwawień menstruacyjnych;
• nieregularnych miesiączek lub ich braku;
• zaburzeń płodności;
• bólu podbrzusza;
• podejrzenia zespołu policystycznych jajników (PCOS), endometriozy;
• podejrzenia wad anatomicznych macicy lub jej nietypowego położenia.

USG transwaginalne stosuje się też w celu monitorowania wzrastania pęcherzyków jajnikowych, jak również u kobiet w ciąży na wczesnym jej etapie (12.-13. tydzień), gdy badanie sondą przezbrzuszną może być nieefektywne.

Badania transwaginalnego nie wykonuje się u kobiet, które nie rozpoczęły współżycia. Jeżeli zachodzi potrzeba wykonania USG ginekologicznego, lekarz może wykonać USG przez powłoki brzuszne.

USG dopochwowe w ciąży

Rutynowo USG dopochwowe wykonuje się w pierwszym trymestrze ciąży np. do potwierdzenia implantacji zarodka w macicy bądź wykluczenia ciąży pozamacicznej. Zazwyczaj wykonuje się je do 10. tygodnia ciąży. Zgodnie ze wskazaniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zaleca się trzykrotne wykonanie badania USG:

• między 11. a 13. tygodniem (zazwyczaj USG dopochwowe);
• między 18. a 22. tygodniem i po 30. Tygodniu (USG przezbrzuszne).

Zalecenia te dotyczą ciąż przebiegających prawidłowo, jednak to do lekarza należy decyzja, czy badanie USG należy wykonywać częściej.

Jak przygotować się do USG dopochwowego?

Do USG dopochwowego należy przygotować się tak, jak do pozostałych badań ginekologicznych. Wskazane zachowanie higieny oraz opróżnienie pęcherza przez badaniem, aby uniknąć ewentualnego dyskomfortu. Warto też przypomnieć sobie przed wizytą termin ostatniej miesiączki, ponieważ ginekolog z pewnością o to zapyta. Zaleca się, by USG transwaginalne wykonywać w określonym momencie cyklu menstruacyjnego, najlepiej po ustaniu menstruacji, a jeszcze przed owulacją. Jeżeli stan pacjentki tego wymaga, badanie można wykonać także w czasie okresu.

Podczas badania pacjentka proszona jest o położenie się na leżance (badanie można też wykonać na fotelu ginekologicznym) i szersze rozłożenie nóg, by możliwe było wprowadzenie głowicy ultrasonografu do pochwy. Na głowicę nakłada się jednorazową osłonkę i pokrywa ją specjalnym żelem do badania USG, który minimalizuje tarcie i jednocześnie poprawia obrazowanie.

Co można wykryć podczas USG dopochwowego?

Podczas USG dopochwowego lekarz ginekolog może wykryć różne nieprawidłowości, takie jak:

• zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawia się zaburzeniami metabolicznymi i hormonalnymi, które wpływają na powstawanie torbielowatych zmian na jajnikach;
• endometrioza – inaczej gruczolistość zewnętrzna, charakteryzuje się występowaniem endometrium (błony śluzowej macicy) poza jego naturalnym umiejscowieniem np. w jajnikach, otrzewnej miednicy mniejszej, powodując silne bóle okolicy brzucha, a także zaburzenia cyklu i płodności;
• wady anatomiczne macicy (macica jednorożna lub dwurożna, macica przegrodzona, macica podwójna, macica łukowata);
• tyłozgięcie macicy – niegdyś uznawane za patologię, dzisiaj jest uważane za jeden z wariantów normy. Nie niesie poważnych konsekwencji zdrowotnych, lecz może być przyczyną obfitych i bolesnych miesiączek;
• wczesne zmiany nowotworowe (rak jajnika) – USG dopochwowe jest na razie najlepszym sposobem monitorowania stanu jajników i pozwala dostrzec wczesne zmiany nowotworowe.