Wodobrzusze — czym jest?

Wodobrzusze nie jest chorobą, lecz objawem. Stan ten występuje, kiedy w jamie otrzewnej gromadzi się nadmierna ilość płynów. W jamie otrzewnej zawsze znajduje się płyn, jednak jego prawidłowa ilość wynosi do 150 mililitrów. 

Powyżej tej ilości mamy do czynienia ze zjawiskiem patologicznym, które nie powinno mieć miejsca. W zależności od ilości nadmiernie nagromadzonych płynów mówimy o wodobrzuszu łagodnym (150-500 mililitrów), umiarkowanym (500 mililitrów - 15 litrów) lub zaawansowanym (powyżej 15 litrów).

Umów dogodny termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Wodobrzusze — przyczyny

Wodobrzusze może być wynikiem jednego z czterech mechanizmów wywołanych różnymi chorobami. Należą do nich nadmiernie podwyższone ciśnienie krwi odprowadzanej z innych narządów, za niska ilość białek we krwi, nadmierna produkcja płynów lub upośledzenie ich odpływu.

Wodobrzusze najczęściej występuje w trakcie przebiegu marskości wątroby. Odpowiedzialna jest ona za niemal 80% wszystkich przypadków wodobrzusza. Kolejnym czynnikiem odpowiadającym za co dziesiąte występowanie wodobrzusza są nowotwory. 

Do pozostałych chorób, w których przebiegu może pojawić się wodobrzusze, zalicza się gruźlicę, choroby trzustki, niewydolność serca, infekcje oraz choroby żył. Te choroby stanowią jedynie niewielki procent występowania wodobrzusza u pacjentów, jednak należy pamiętać, że również mogą być odpowiedzialne za jego wystąpienie.

Wodobrzusze — diagnostyka

Wodobrzusze diagnozowane jest na podstawie badania jamy brzusznej. Badaniami, które mogą wskazać na obecność wodobrzusza, są badania ultrasonografem (USG jamy brzusznej) lub za pomocą tomografii komputerowej.

Zdiagnozowane wodobrzusze wymaga dalszej diagnostyki w celu ustalenia przyczyny jego wystąpienia. W tym celu należy wykonać badania w kierunku przede wszystkim marskości wątroby, a w przypadku jej wykluczenia — choroby nowotworowej.

Wodobrzusze — objawy

Wodobrzusze objawia się przede wszystkim zwiększonym obwodem w okolicach brzucha, niezwiązanym z czynnikami zewnętrznymi, takimi jak np. zwiększenie ilości masy ciała. Towarzyszyć temu mogą również uczucie dyskomfortu lub bólu w brzuchu oraz wymioty. 

Wodobrzusze nie jest chorobą, lecz objawem. W związku z tym pozostałe objawy mu towarzyszące będą wynikały z choroby, która jest przyczyną wodobrzusza.

W przypadku wodobrzusza przebiegającego przy marskości wątroby, oprócz wskazanych wyżej objawów mogą pojawić się również: ginekomastia, czyli rozrost gruczołów piersiowych u mężczyzn, ale też żółtaczka, swędzenie skóry, czy obrzęk nóg.

Wodobrzusze spowodowane niewydolnością serca będzie przebiegało z towarzyszącymi dusznościami, obrzękiem nóg, nadmiernym oddawaniem moczu w nocy oraz zmniejszoną tolerancją na wysiłek fizyczny. 

Wodobrzusze w trakcie przebiegu choroby nowotworowej może dawać różne objawy, charakterystyczne dla danego typu nowotworu. W przypadku nowotworu brzucha towarzyszyć mogą bóle brzucha, nudności oraz zaburzenia wypróżniania. U kobiet wodobrzusze może być jednym z czynników wskazujących na rozwój nowotworu jajnika. 

Wodobrzusze — leczenie

Wodobrzusze może być leczone poprzez podawanie leków moczopędnych. Leki te powodują wzmożoną diurezę oraz usunięcie nadmiernej ilości wody z organizmu, w tym z jamy otrzewnej. Do leków diuretycznych stosowanych w wodobrzuszu należy między innymi furosemid. 

Wodobrzusze leczy się również lekami stosowanymi w terapii nadciśnienia. Leki te wpływają na układ renina-angiotensyna-aldosteron, który odpowiedzialny jest za powstawanie hiperwolemii przez zwiększenie stężenia aldosteronu. Stosuje się między innymi inhibitory konwertazy angiotensyny, antagonistów receptora angiotensyny typu II oraz antagonistów receptora aldosteronu. Pierwsze dwie grupy nie mogą być stosowane u pacjentów z marskością wątroby ze względu na działanie obniżające ciśnienie.

Wymienione leki należą do leków przepisywanych na receptę. W związku z tym konieczna jest wizyta u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu ustalenia przyczyny powstania wodobrzusza oraz ustalenia prawidłowej ścieżki leczenia.

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz w serwisie LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia

1. Raszeja-Wyszomirska, J., Milkiewicz, P. (2015). Najczęstsze błędy w diagnostyce i leczeniu wodobrzusza. Medycyna po dyplomie. Dostępne na stronie: https://podyplomie.pl/medycyna/20350,najczestsze-bledy-w-diagnostyce-i-leczeniu-wodobrzusza (Data dostępu 12.2023)
2. Juszczyk, J., Jaroszewicz, J. Wodobrzusze.(2023).  Medycyna praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.38. (Data dostępu 12.2023)
3. Hartleb, M. (2012). Wodobrzusze - problemy diagnostyczne i terapeutyczne. Gastroenterologia Kliniczna 2012, tom 4, nr 2. str.: 41–58

Autor