Zapalenie wsierdzia - co to jest?

Mianem zapalenia wsierdzia, określamy chorobę infekcyjną, która rozwija się w wyniku zakażenia wsierdzia w okolicy zastawek, komór i przedsionków, czy też śródbłonka dużych naczyń krwionośnych zlokalizowanych w klatce piersiowej lub połączeń naczyniowych. Zapalenie wsierdzia może być dodatkowo spowodowane poprzez infekcję wywołaną obecnością ciała obcego, np. rozrusznika.

Przyczyny zapalenia wsierdzia

Główną przyczyną tej choroby są różnego rodzaju drobnoustroje. Przeważnie zapalenie wsierdzia jest spowodowane:

• bakteriami - ponad 90% przypadków:
  • gronkowce,
  • paciorkowce,
  • enterokoki;
• grzybami - mniej niż 1% przypadków;
• chlamydią;
• riketsją;
• mykoplazmą.

Umów się do kardiologa

Infekcyjne zapalenie wsierdzia - czynniki predysponujące

Jak w przypadku każdej choroby, istnieją stany, które zwiększają podatność naszego organizmu na różnego rodzaju infekcje. W przypadku zapalenia wsierdzia do czynników zwiększających ryzyko zachorowania zaliczamy:

• choroby serca:
  • protezy zastawkowe,
  • już przebyte infekcyjne zapalenie wsierdzia,
  • wrodzone wady serca;
• przebytą chorobę reumatyczną;
• wypadanie płatka zastawki mitralnej wraz z niedomykalnością tej zastawki;
• zmniejszoną odporność:
  • stosowanie leków immunosupresyjnych,
  • zakażenie wirusem HIV;
• dożylne przyjmowanie narkotyków;
• obecność ciał obcych w sercu:
  • rozruszników,
  • sztucznych zastawek.

Zapalenie wsierdzia - objawy

Głównym problemem w szybkiej diagnostyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia są niespecyficzne objawy tego schorzenia. Objawy te są typowe dla prawie każdej choroby infekcyjnej i obejmują m.in.:

• zaburzenie temperatury ciałą:
  • długo utrzymujący się stan podgorączkowy z towarzyszącym nadmiernym poceniem się - jest to najczęściej obserwowany objaw, choć może być nieobecny u osób w podeszłym wieku oraz u pacjentów z niewydolnością serca lub nerek,
  • wysoka gorączka wraz z towarzyszącymi jej dreszczami;
• złe samopoczucie;
• ból mięśni i stawów ;
• osłabienie;
• ból głowy;
• utratę masy ciała
• brak apetytu.

Poza tym, możemy wyróżnić dodatkowe objawy wynikającę z lokalizacji infekcji.

Objawy wynikające z zajęcia lewej części serca

W przypadku infekcji po lewej stronie możemy zaobserwować:

• szmery będące następstwem uszkodzonej zastawki;
• obrzęki płuc (u osób bez wcześniejszych wad serca);
• objawy będące następstwem zatorów tętniczych.

Objawy wynikające z zajęcia prawej części serca

W przypadku infekcyjnego zapalenia wsierdzia po prawej stronie serca do objawów zalicza się objawy charakterystyczne dla zapalenia płuc, tj. kaszel, duszności, ból w klatce piersiowej, a także krwioplucie. W przypadku długotrwającego zapalenia obserwuje się również niewydolność prawej komory serca.

Choć większość towarzyszących zapaleniu wsierdzia objawów jest specyficzna, to po ich zaobserwowaniu powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza POZ, który w razie konieczności skieruje nas do kardiologa.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz w łatwy sposób zarezerwować z wykorzystaniem portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jakie badania krwi na zapalenie wsierdzia?

Same objawy infekcyjnego zapalenia wsierdzia nie wystarczają do postawienia trafnej diagnozy. Z tego powodu wymagane jest przeprowadzenie dodatkowych badań:

• posiewu krwi - przeprowadza się w celu ustalenia drobnoustroju odpowiedzialnego za zakażenie;
• testu serologicznego - przeprowadza się go, jeżeli podejrzewa się infekcję spowodowaną np. przez Legionellę, Chlamydię, Brucellę.

Oprócz badań z krwi, przeprowadza się również

• badanie elektrokardiograficzne;
• RTG klatki piersiowej;
• wielorzędową tomografię komputerową.

Zapalenie wsierdzia - leczenie

Sposób leczenia zapalenia wsierdzia jest w głównej mierze zależny od tego, jaka jest przyczyna jego wystąpienia oraz jak zaawansowana jest choroba. W wiekszości przypadków stosuje się leczenie farmakologiczne, obejmujące:

• antybiotykoterapię - jeżeli stan chorego jest bardzo ciężki wówczas stosuje się leczenie empiryczne. W innych przypadkach antybiotyki dobierane są w oparciu o wykonany wcześniej antybiogram;
• profilaktykę przeciwgrzybiczą - ma ona na celu zapobiec ewentualnemu nadkażeniu. 

Warto wspomnieć, że wyżej wymienione leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych i trwa zwykle od 4 do 6 tygodni. W bardzo ciężkich przypadkach (gdy towarzyszy np. obrzęk płuc czy wstrząs kardiogenny) może być jednak wymagane przeprowadzenie operacji.

Bibliografia

1. Infekcyjne zapalenie wsierdzia - krok po kroku (2014). Medycyna praktyczna. Dostępna na: https://kardiologia.mp.pl/krok_po_kroku/100308,infekcyjne-zapalenie-wsierdzia-krok-po-kroku. (Dostęp: październik 2022).
2. Stępińska, J. (2020). Infekcyjne zapalenie wsierdzia. Medycyna praktyczna. Dostępne na:  https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.13. (Dostęp: październik 2022).

Autor