Czym jest krwiomocz ?

Krwiomocz to obecność erytrocytów, czyli krwinek czerwonych w moczu. Jeżeli jest ich wystarczająco dużo, to mocz przybiera zabarwienie od czerwonego po brunatne - mówi się wtedy o krwiomoczu makroskopowym. 

Istnieje drugi typ krwiomoczu nazywany krwinkomoczem. Występuje w momencie, gdy pomimo obecności erytrocytów w moczu jego barwa jest prawidłowa. Krwinkomocz można stwierdzić tylko laboratoryjnie. 

Ustalenie rodzaju krwiomoczu jest kluczowe w ustaleniu diagnozy i dalszego leczenia.

Umów się na wizytę do lekarza rodzinnego

Przyczyny krwiomoczu

Zdecydowana większość przyczyn krwiomoczu ma pochodzenie pozakłębuszkowe. Obejmują one m.in. górny odcinek dróg moczowych i zalicza się do nich:

• kamicę moczową,
• torbiele nerek,
• nowotwory,
• stany zapalne nerek,
• urazy nerek,
• zawał oraz zakrzepicę nerek.

Oprócz tego przyczynami pozakłębuszkowymi wystąpienia krwi w moczu mogą być choroby i urazy pęcherza moczowego, gruczołu krokowego czy cewki moczowej. 

Przyczyny kłębuszkowe krwiomoczu stanowią rzadkość, a zalicza się do nich zespół Alporta, zapalenia kłębuszków nerkowych oraz nefropatie cienkich błon podstawnych.

Krwiomocz może wystąpić także w związku z intensywnym wysiłkiem, gorączką oraz w trakcie przebiegu ZUM (zakażenia układu moczowego). Czasami możliwe jest wystąpienie krwiomoczu po stosunku - jest to związane z możliwym uszkodzeniem dróg moczowych. Krwiomocz może wynikać także z domieszki krwi miesięcznej.

Czerwony kolor moczu niekoniecznie musi oznaczać obecności krwi. Może być spowodowany zarówno lekami, jak i spożytym pokarmem. Takie zabarwienie może być spowodowane:

• buraczkami,
• rabarbarem,
• rydzami,
• ziołami - senesem (wchodzącym w skład popularnych leków przeczyszczających),
• ryfampicyną.

Diagnostyka krwiomoczu

Do wykrywania krwi w moczu służą testy paskowe. Wykrywają one obecność hemoglobiny w moczu (białka obecnego w erytrocytach). Każdy pozytywny wynik wymaga potwierdzenia w badaniu mikroskopowym.

Kolejne etapy diagnostyki krwiomoczu obejmują wstępne badania pomocnicze (morfologia krwi, ogólne badanie moczu, stężenie kreatyniny w surowicy, badanie poziomu elektrolitów). Kierunek badania opiera się na potencjalnym źródle krwi w moczu. W przypadku krwiomoczu makrocytarnego u osób starszych zdecydowanie częściej przyczyny są pozakłębuszkowe. Wałeczki erytrocytowe i białkomocz wskazują natomiast na przyczyny kłębuszkowe. 

Krwiomocz ze skrzepami również ma znaczenie diagnostyczne, a wystąpienie skrzepów wskazuje na przyczynę pozakłębuszkową. Jeśli przyjmują postać podłużną - można podejrzewać wyciek krwi w moczowodach. W przypadku podejrzenia przyczyn pozakłebuszkowych wykonuje się badania obrazowe górnego odcinka układu moczowego (urografię), badanie cytologiczne moczu, a w przypadku kobiet również badanie ginekologiczne.

U młodych kobiet z typowymi objawami ZUM zwykle nie wykonuje się dodatkowych badań tylko wdraża od razu leczenie przyczynowe. Dopiero utrzymujący się krwiomocz po ustąpieniu innych objawów stanowi sygnał alarmowy i stanowi o konieczności dalszych badań.

Krwiomocz w ciąży

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zakażenia układu moczowego. Rosnący płód zajmuje coraz większą przestrzeń jamy brzusznej uciskając na nerki, moczowody oraz pęcherz, zaburzając dotychczasowe działanie układu moczowego. U niektórych kobiet dodatkowo pojawia się glukoza w moczu oraz białko, co ułatwia rozwój bakterii. 

Krew w moczu w ciąży świadczy najczęściej o bakteryjnym zakażeniu układu moczowego, ale nie jest to jedyna możliwa przyczyna. Każde takie zdarzenie należy niezwłocznie skonsultować z ginekologiem prowadzącym ciążę.

Krwiomocz u dziecka

Każdorazowe pojawienie się u dziecka krwi w moczu powinno być konsultowane z lekarzem pediatrą ze względu na poważne powikłania, jakie mogą wystąpić w przypadku braku szybkiego leczenia. Wśród najczęstszych powodów wystąpienia krwiomoczu u dzieci wyróżnia się hiperkalciurię, czyli zwiększone wydalanie jonów wapniowych z moczem, co prowadzi do powstania złogów.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Leczenie krwiomoczu

Krwiomocz nie jest chorobą, stanowi jeden z objawów patologicznego procesu toczącego się w organizmie. Jego leczenie zależy od choroby, która go wywołała. Należy pamiętać, że nie da się zatrzymać krwiomoczu domowymi sposobami.

W przypadku zakażeń bakteryjnych wdraża się antybiotykoterapię z zaleceniem spożycia większej ilości płynów. Wspomagająco można stosować ziołowe preparaty o działaniu moczopędnym i przeciwbakteryjnym. 

Jeżeli przyczyną jest kamica nerkowa, stosowane są leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe, rozluźniające mięśniówkę moczowodów oraz zapobiegające powstawaniu nowych kryształów. Czasem konieczna jest interwencja chirurgiczna.

W innych przypadkach leczenie jest bardziej skomplikowane i często wymaga pobytu w szpitalu pod nadzorem specjalistów.

Bibliografia:

1. Szczeklik, A., Gajewski, P. (2022). Mała Interna Szczeklika 2022/2023. Medycyna Praktyczna, rozdział 1.19.
2. Karkosz, A. (2020). Krwiomocz i krwinkomocz (pot. krew w moczu) - przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/223643,krwiomocz-i-krwinkomocz.
3. Ogarek, I. (2012). Przyczyny krwinkomoczu u dzieci. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/73361,przyczyny-krwinkomoczu-u-dzieci.
4. Drabczyk, R. (2017). Zakażenia układu moczowego w ciąży. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/118965,zakazenie-ukladu-moczowego-w-ciazy.
5. Massengill, S.M. (2010). Krwiomocz. Pediatra po dyplomie, 2, s. 43-52.

Autor