Kiedy warto wykonać badania na tarczycę?

Wczesne wykrycie ewentualnych chorób to również większe szanse na wyleczenie i mniejsze ryzyko powikłań. Warto dbać o profilaktykę i badać tarczycę regularnie, nie tylko w sytuacji, gdy zaczynamy zauważać u siebie niepokojące symptomy. Do objawów, które mogą nas zaniepokoić i powinno się im przyjrzeć w kontekście chorób tarczycy należą:

• nagły przyrost/spadek masy ciała;
• zmęczenie (pomimo odpowiedniej ilości snu);
• wypadanie włosów;
• uczucie zimna/gorąca;
• nadmierna potliwość;
• zmiany nastroju;
• depresja;
• nawracające infekcje;
• drżenie rąk;
• zaburzenia miesiączkowania;
• osłabienie siły mięśni.

Umów się do endokrynologa

Badania na tarczycę – od czego zacząć?

W diagnostyce laboratoryjnej czynności tarczycy najczęściej wykonuje się:

• ocenę stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) – produkowany jest przez przysadkę mózgową, a jego zmiany w surowicy są najczulszym wskaźnikiem zaburzeń w pracy tarczycy, ponieważ rolą tego hormon jest pobudzanie gruczołu tarczowego,
• ocenę wolnej tyroksyny (fT4) – jest to główny produkt metaboliczny gruczołu tarczowego,
• ocenę wolnej frakcji trijodotyroniny fT3 – jest to aktywny hormon tarczycy.
  ​

Jak przygotować się do powyższych badań na tarczycę?

Standardowo, aby uniknąć błędnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych zalecane jest pobieranie materiału po 12 godzinach od ostatniego posiłku i po ograniczeniu aktywności fizycznej. 

Na jakie choroby mogą wskazywać nieprawidłowości w podstawowych badaniach na tarczycę?

Stan wyrównania gospodarki tarczycowej nazywany jest eutyreozą. Świadczy o niej stężenie hormonów tarczycy oraz TSH mieszczące się w granicach wartości referencyjnych. Odchylenia w badaniach laboratoryjnych wykażą m.in. czy mamy do czynienia z niedoczynnością czy nadczynnością tarczycy i jakiego pochodzenia:

• pierwotna niedoczynność tarczycy – obniżone stężenia hormonów tarczycy przy podwyższonym TSH – przyczyną jest patologia gruczołu tarczowego;
• pierwotna nadczynność tarczycy – podwyższone stężenia hormonów tarczycy przy obniżonym TSH – przyczyną również jest patologia gruczołu tarczowego;
• wtórna niedoczynność tarczycy – obniżone stężenia hormonów tarczycy i TSH – przyczyną jest patologia przysadki mózgowej;
• wtórna nadczynność tarczycy – podwyższone stężenia hormonów tarczycy i TSH;
• subkliniczna niedoczynność tarczycy – podwyższone wartości TSH przy prawidłowych jeszcze stężeniach fT3 i fT4 – przebiega zwykle skąpoobjawowo lub bez żadnych objawów;
• subkliniczna nadczynność tarczycy – obniżone wartości TSH przy prawidłowych jeszcze stężeniach fT3 i fT4 – również może nie dawać objawów.

Dodatkowe badania na tarczycę

Przy nieprawidłowościach w podstawowych badaniach, lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań na tarczycę w celu dalszej diagnostyki. Należą do nich oznaczenie różnej klasy przeciwciał oraz usg tarczycy:

• anty-TPO – przeciwciała antyperoksydazowe, występujące w chorobie Hashimoto, chorobie Gravesa - Basedova i poporodowym zapaleniu tarczycy;
• anty-TSHR – przeciwciała charakterystyczne dla choroby Gravesa - Basedova;
• anty-Tg – przeciwciała charakterystyczne dla choroby Hashimoto;
• USG tarczycy – w celu oceny lokalizacji gruczołu, jego budowy i wielkości oraz wykrycia np. guzków występujących na gruczole oraz w celu monitorowania leczenia.

Chorobami tarczycy zajmuje się lekarz endokrynolog i on jest odpowiedzialny za zlecenie badań dodatkowych i wdrożenie leczenia. Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Autor