Czym jest proteinogram?

Proteinogram to badanie przesiewowe, dające możliwość oceny stężenia oraz procentowego udziału poszczególnych grup białek osocza w ogólnej puli białek. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich nieprawidłowości, związanych z zaburzeniami ilości protein krwi lub obecności dodatkowej frakcji, co jest niezwykle pomocne w diagnostyce wielu schorzeń.

Proteinogram to analiza białek surowicy krwi za pomocą elektroforezy, polegająca na ich rozdziale na frakcje o różnych właściwościach fizycznych. Podczas analizy białka poruszają się w polu elektrycznym w specjalnym nośniku, jakim jest zazwyczaj płytka żelowa. W zależności od wielkości i innych właściwości fizycznych białek, jedne przemieszczają się szybciej, zaś inne wolniej. W rezultacie układają się w paski o odmiennej grubości, zlokalizowane w różnych odległościach od punktu wyjściowego. Na tej podstawie następuje rozdział białek osocza na 6 grup: 

• albuminy,
• alfa1-globuliny,
• alfa2-globuliny,
• beta1-globuliny,
• beta2-globuliny,
• gamma-globuliny.

Po rozdziale otrzymany wynik porównuje się z prawidłowym wzorem prążków i stwierdza się, czy w osoczu osoby badanej występują zaburzenia w ilości oraz zawartości białek, co jest punktem wyjścia dla dalszej diagnostyki.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy zlecane jest badanie proteinogramu?

Badanie proteinogramu jest wykorzystywane w diagnostyce wielu chorób, przebiegających ze zmianą ilości białek osocza. Wykonywane jest w przypadku otrzymania nieprawidłowego wyniku białka całkowitego, które należy do podstawowych oznaczeń, służących ocenie ogólnego stanu zdrowia. Wskazaniami do wykonania proteinogramu są między innymi:

• choroby nowotworowe,
• choroby rozrostowe krwi, szczególnie szpiczak mnogi, przewlekłe białaczki,
• choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń czy RZS,
• stany zapalne, nawracające infekcje,
• choroby wątroby (marskość, toksyczne uszkodzenie wątroby),
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• gruźlica, malaria,
• białkomocz.

Jak przygotować się do badania proteinogramu?

Na wykonanie proteinogramu skierować może lekarz pierwszego kontaktu, w przeciwnym razie, badanie jest pełnopłatne. W uzasadnionych przypadkach, o wykonaniu oznaczenia decyduje lekarz specjalista, na przykład onkolog czy hematolog.

Materiałem pobieranym do badania jest najczęściej krew żylna, ale może to być również płyn mózgowo-rdzeniowy a także mocz. Na takie badanie należy zgłosić się na czczo, czyli co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku. Istotne jest także, aby 2-3 dni przed badaniem zrezygnować ze spożywania alkoholu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego. Próbkę do badania należy oddać przed ewentualnym przyjęciem leków, jednak decyzję o opóźnieniu przyjęcia dawki należy ustalić z lekarzem. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Jak interpretować wyniki proteinogramu?

Jak już wspomniano, wyniki badań proteinogramu pokazują procentowy udział poszczególnych frakcji białkowych w osoczu. Wynik badania powinien zawsze zostać oceniony przez lekarza, który zlecił badanie. Wartości podawane są w procentach oraz w gramach na litr (g/l). Normy dla poszczególnych frakcji dla osoby dorosłej wynoszą odpowiednio:

• albuminy – 52,1-65,1% zawartości białek osocza (31,2-52,1 g/l);
• alfa1-globuliny – 1-3% (0,6-2,4 g/l);
• alfa2-globuliny – 9,5-14,4% (5,7-11,5 g/l);
• beta1-globuliny – 6-10% (3,6-7,8 g/l);
• beta2-globuliny – 2,6-5,8% (1,6-4,6 g/l);
• gamma-globuliny – 10,7-20,3% (6,4-16,2 g/l).

Znaczne odstępstwa od normy mogą świadczyć o stanach patologicznych. Niskie stężenie albumin, alfa2-globulin oraz beta-globulin może występować w:

• stanach niedożywienia, związanych z zaburzeniami trawienia, wchłaniania lub nieodpowiednią dietą,
• sytuacji utraty białek przez nerki,
• stanach zmniejszonej syntezy białek w wątrobie, związanej z uszkodzeniem lub niewydolnością wątroby,
• niedokrwistości hemolitycznej,
• przewlekłych infekcjach,
• nadczynności tarczycy,
• leczeniu sterydami.

Obniżony poziom alfa1-globulin występuje w:

• ostrych stanach zapalnych,
• fizjologicznie w czasie ciąży,
• wrodzonym niedoborze alfa1-antytrypsyny.

Wzrost stężenie beta-globulin może świadczyć o:

• niedoborze żelaza,
• marskości wątroby,
• szpiczaku mnogim.

Wysokie stężenie gamma-globulin może być związane z:

• infekcjami,
• nowotworami,
• AIDS,
• chorobami autoimmunologicznymi.

Pamiętaj, że osobą kompetentną do oceny wyników badań jest lekarz prowadzący. Na ich podstawie może on rozszerzyć diagnostykę oraz zaplanować odpowiednie leczenie.

Autor