Lokalizacja śledziony

Otoczona otrzewną śledziona zlokalizowana jest po lewej stronie jamy brzusznej, pomiędzy żołądkiem a lewą nerką lub inaczej mówiąc − między dziewiątym a jedenastym żebrem. Gdy jesteśmy w pozycji leżącej, jej długa oś biegnie wzdłuż dziesiątego żebra, a na stojąco lekko się obniża, ale u zdrowego człowieka nigdy nie wychodzi spod łuku żebrowego. Podczas badania manualnego, lekarz próbuje wyczuć śledzionę wsuwając rękę pod łuk żebrowy. Jeśli się to uda, prawdopodobnie jest ona chorobowo powiększona, ponieważ zdrowa śledziona nie powinna być wyczuwalna w badaniu palpacyjnym.

Umów się do lekarza rodzinnego

Budowa śledziony

Śledziona to niewielki narząd, ważący zaledwie 150g. Otoczona jest błoną surowiczą i torebką włóknistą, a w jej wnętrzu znajdują się pasma mięśni gładkich, których skurcz zasysa lub wypycha krew. Tuż poniżej miejsca styku śledziony z żołądkiem, znajduje się zagłębienie tworzące tzw. wrota śledziony, czyli miejsce rozgałęzienia tętnicy i żyły, którymi krew wpływa i wypływa z narządu. W śledzionie znajduje się około 50 ml krwi, ale w wyjątkowych przypadkach ilość ta może się powiększyć nawet kilkukrotnie. Ponadto śledzionę wypełnia miazga biała (skupiska limfocytów) oraz miazga czerwona (sieć naczyń krwionośnych), a jej zrąb tworzy tkanka łączna siateczkowata.

Funkcje śledziony

Śledziona należy jednocześnie do dwóch układów: krwionośnego i limfatycznego, a jej podstawowe zadania polegają na oczyszczaniu krwi oraz stymulowaniu odporności organizmu. Do funkcji śledziony zalicza się:

• magazynowanie krwi,
• wytwarzanie limfocytów (komórek odpornościowych) oraz przeciwciał (białek niezbędnych do walki z obcymi mikroorganizmami wywołujjącymi infekcję),
• różnicowanie limfocytów T i B,
• magazynowanie żelaza (w postaci ferrytyny lub bilirubiny) i hemoglobiny,
• filtrowanie krwi, czyli rozpoznawanie i usuwanie starych, uszkodzonych lub zniekształconych erytrocytów (czerwonych krwinek).

Dolegliwości śledziony

Z powodu swojej lokalizacji w ciele człowieka, śledziona jest podatna na urazy (np. podczas wypadków komunikacyjnych, kopnięć w brzuch lub upadku na lewy bok). Jest to narząd bardzo delikatny, co potęguje niebezpieczeństwo jego uszkodzenia. Objawy towarzyszące dolegliwościom śledziony to najczęściej m.in. ból brzucha, uczucie sytości, złe samopoczucie, ból lewego podżebrza, ból w klatce piersiowej, nudności i ogólne osłabienie. Objawów tych nie wolno bagatelizować i w razie ich wystąpienia, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem rodzinnym lub internistą, w celu zdiagnozowania ich przyczyny. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad, wykona badanie palpacyjne jamy brzusznej, zleci odpowiednie badania laboratoryjne i obrazowe oraz omówi z pacjentem dalsze postępowanie terapeutyczne. Wizytę u wybranego specjalisty możesz z łatwością i bez wychodzenia z domu umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Powiększenie śledziony (splenomegalia)

Powiększona śledziona może powodować różne objawy, np. uczucie pełności w jamie brzusznej, nudności, ból brzucha lub pleców, niedokrwistość czy nadmierne krwawienie. Jednak charakterystycznym objawem powiększonej śledziony jest wyczuwanie jej pod żebrami podczas badania palpacyjnego. 

Do powiększenia śledziony dochodzi zazwyczaj w przebiegu innej dolegliwości, a więc leczenie powinno rozpocząć się od wykrycia choroby podstawowej. Najczęstsze przyczyny splenomegalii to: 

• choroby zakaźne (mononukleoza zakaźna, wirusowe zapalenie wątroby, kiła, malaria, gruźlica, borelioza, dur brzuszny, różyczka),
• choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidoza, toczeń rumieniowaty układowy),
• ropień śledziony,
• torbiele śledziony,
• mielofibroza,
• białaczka szpikowa,
• ziarnica złośliwa,
• rak śledziony.

Pęknięcie śledziony

Nawet niegroźny uraz może niefortunnie uszkodzić śledzionę i doprowadzić do jej pęknięcia, czego skutkiem są zagrażające życiu krwawienia do jamy brzusznej. Objawy pękniętej śledziony to najczęściej: silny ból brzucha (często promieniujący do lewego ramienia), zawroty głowy, nudności, niepokój lub utrata przytomności. Pęknięta śledziona leczona jest chirurgicznie, lecz nie zawsze konieczne jest jej całkowite usunięcie.

Nadreaktywność śledziony (hipersplenizm)

Hipersplenizm to stan, w którym powiększonej śledzionie towarzyszy jej wzmożona aktywność, polegająca na nadmiernym niszczeniu krwinek. Do charakterystycznych objawów nadreaktywności śledziony zalicza się leukopenię, niedokrwistość oraz trombocytopenię. Leczenie polega na zdiagnozowaniu i pozbyciu się przyczyny choroby lub na usunięciu śledziony (splenektomii).

Autor