Wirusowe zapalenie gardła

Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (angina) może obejmować swoim zasięgiem migdałki podniebienne, tylną ścianę gardła i sięgać aż do krtani. Główną przyczyną zapalenia gardła są wirusy. Stanowią one czynnik etiologiczny nawet 90% zakażeń. Wśród najczęstszych patogenów można wymienić rotawirusy, adenowirusy, koronawirusy czy wirusy grypy i paragrypy. 

Objawy wirusowego zapalenia gardła

Zakażenie wirusowe wiąże się z powolnym rozwojem choroby. Występuje katar, zaczerwienienie gardła oraz suchy kaszel, który z czasem może ewoluować w mokry. Dodatkowo czasami pojawia się chrypka i afty na błonie śluzowej jamy ustnej. W zapaleniu gardła wywołanym przez wirusy wysoka gorączka występuje bardzo rzadko. 

Umów termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Angina wywołana przez bakterie

Zapalenia gardła i migdałków podniebiennych znacznie rzadziej niż wirusami może być związana z zakażeniem bakteryjnym. 

Angina paciorkowcowa inaczej zwana ropną, jest najczęściej wywoływana przez beta hemolizującego paciorkowca z grupy A - Streptococcus pyogenes. Charakteryzuje się ona nagłym początkiem i wysoką gorączką. Do zakażenia bakteriami odpowiedzialnymi za pojawienie się choroby dochodzi przez kontakt z osobą zakażoną. Chory zakaża średnio przez 24 godziny od wprowadzenia prawidłowego antybiotyku. W mniej niż 1% przypadków źródłem anginy mogą być bakterie takie jak: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae czy bakterie beztlenowe.

Objawy bakteryjnego zapalenia gardła

Angina ropna może rozpocząć się od objawów pozornie niezwiązanych z zapaleniem gardła, takich jak bóle brzucha, nudności czy wymioty. Po kilku godzinach pojawia się gorączka z dreszczami, której towarzyszy silny ból gardła. Pacjent często odmawia picia i jedzenia ze względu na nasilanie się dolegliwości bólowych w czasie połykania. Lekarz podczas badania może zauważyć biały nalot na migdałkach, zaczerwienione gardło i boleśnie powiększone węzły chłonne w okolicy podżuchwowej i szyjnej przedniej.

Jak rozróżnić zakażenie bakteryjne od wirusowego?

Ustalenie czynnika wywołującego anginę ma kluczowe znaczenie w doborze odpowiednich leków. Zakażenie wirusowe wiąże się z wystąpieniem objawów charakterystycznych dla przeziębienia: kaszel, katar czy bóle mięśniowe. W przeciwieństwie do zakażenia bakteryjnego rozwój przeziębienia zajmuje kilka dni. W praktyce klinicznej najbardziej popularnym narzędziem do zróżnicowania tych dwóch typów zakażenia jest tak zwana skala Centora. Na podstawie punktacji można podjąć decyzję o odstąpieniu od antybiotykoterapii ze względu na duże prawdopodobieństwo infekcji wirusowej.

Rozpoznanie zapalenia gardła

Skala Centora opiera się na występowaniu objawów klinicznych takich jak: gorączka, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych i obrzęku migdałków. Skala ta bierze pod uwagę również wiek pacjenta. W praktyce lekarza rodzinnego często wpływa ona na decyzję o nieprzepisaniu antybiotyku, ponieważ niska punktacja silnie sugeruje etiologię wirusową. W celu potwierdzenia infekcji bakteryjnej gardła jedyną pewną metodą jest wykonanie posiewu wymazu z gardła metodą PCR. Choć obciążone większym ryzykiem błędnego rozpoznania, alternatywę do posiewu mogą stanowić szybkie testy, które wykrywają polisacharydowe antygeny S. pyogenes.

Leczenie zapalenia gardła

Lekarz rodzinny w zależności od podejrzewanej etiologii zaleca odpowiednie leki. Dla anginy paciorkowcowej typowo przepisuje się penicyline fenoksymetylową przez 10 dni co 12 godzin. Wirusowe zapalenie gardła opiera się na zmniejszeniu intensywności objawów takich jak kaszel, katar czy ból gardła. Chory powinien również dużo pić, a przy wystąpieniu bólów mięśni lub gorączki można zastosować np. paracetamol.

W przypadku konieczności konsultacji ze specjalistą wizytę możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Powikłania anginy paciorkowcowej

Po przebyciu anginy paciorkowcowej mogą wystąpić powikłania ropne: ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropne zapalenie zatok przynosowych czy ropne zapalenie ucha środkowego i wyrostka sutkowatego. Innymi powikłaniami są m.in.:

• gorączka reumatyczna;
• ostre kłębuszkowe zapalenie nerek;
• zapalenie płuc;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

Wczesne wdrożenie prawidłowego antybiotyku zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań!

Bibliografia

1. Szenborn, L. Sawiec, P. Mrukowicz, J. (2023). Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3. (Dostęp: 11.2023).
2. Dziekiewicz, M. Radzikowski, A. (2016). Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia. PEDIATR MED RODZ Vol. 12 No. 2, p. 141–149. DOI: 10.15557/PiMR.2016.0013