Przyczyny bólu brzucha na tle nerwowym

Nerwobóle brzucha spowodowane są nadmierną produkcją przez nasz organizm przede wszystkim hormonu stresu, czyli kortyzolu. Równocześnie dochodzi również do wydzielania innych bardzo ważnych w codziennym funkcjonowaniu hormonów: adrenaliny i noradrenaliny (zwanych również epinefryną i norepinefryną). W konsekwencji dochodzi do pobudzenia organizmu oraz wejścia w tryb „walcz lub uciekaj”.

Działanie hormonów w stresie

Stan ten charakteryzuje się nadmiernym pobudzeniem, przyspieszeniem krążenia i oddychania oraz zwiększoną aktywnością umysłową i fizyczną. Ludzkie ciało za każdym razem próbuje się dostosować do panujących obecnie warunków. W reakcji na stres możemy w związku z tym wyróżnić trzy fazy: alarmu, odporności oraz wyczerpania. 

Faza alarmu polega na mobilizacji organizmu, w tym szybkiej produkcji hormonów, faza odporności odpowiedzialna jest za powrót do homeostazy, a jeżeli to się nie uda, dochodzi do fazy wyczerpania, w której wyczerpują się mechanizmy adaptogenne organizmu na stres i zaczynają być odczuwane somatyczne objawy stresu, w tym napięcie mięśni na tle nerwowym oraz nerwobóle brzucha.

Działanie kortyzolu

Ból brzucha z nerwów spowodowany jest przede wszystkim nadmierną produkcją kortyzolu w odpowiedzi na stres. Hormon ten powoduje zwiększoną produkcję glukozy, która jest podstawowym składnikiem energetycznym naszego organizmu. W początkowych chwilach sytuacji stresowej jest to zjawisko pozytywne, pozwala organizmowi działać sprawniej i efektywniej, jednak w przypadku dłuższego narażenia na stres, a tym samym nadprodukcji kortyzolu, dochodzi do zaburzeń przemiany glukozy. Oprócz samych cukrów kortyzol wpływa również na metabolizm białek oraz tłuszczów, gdzie ponownie przy jego przewlekłym nadmiarze dochodzi do nieprawidłowości. 

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Bóle brzucha na tle nerwowym

Ból brzucha ze stresu może objawiać się w różny sposób w zależności od długości narażenia na stres oraz naszych osobniczych reakcji. Za dwie najważniejsze przyczyny bólu brzucha spowodowane przez stres zalicza się zaburzenia apetytu oraz napięcie mięśni na tle nerwowym.

Zaburzenia apetytu

Zaburzenia w przemianach zarówno węglowodanów, jak i innych składników przyczynia się bezpośrednio na zaburzenia apetytu. U jednych zaburzenia te mogą przyjmować postać „zajadania stresu”, ponieważ nieustanne zużywanie produkowanej glukozy będzie powodowało zwiększenie zapotrzebowania na składniki pokarmowe. 

Zaburzenia apetytu w reakcji na stres są indywidualne i u innych osób mogą objawiać się przeciwstawnie poprzez zahamowanie apetytu. Zarówno nadmierne, jak i niedostateczne spożywanie posiłków wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego i w konsekwencji może prowadzić do bólu brzucha, który może przyjąć formę kłującego bólu w różnych miejscach lub przewlekłego bólu o stałym nasileniu.

Napięcie mięśni na tle nerwowym

Ból brzucha w stresie może być również spowodowany napięciem mięśni. Napięcie to powstaje w wyniku działania hormonów – głównie adrenaliny i noradrenaliny. Hormony te powodują wzmożoną pracę jelit, co skutkuje również wydzielaniem większych ilości enzymów trawiennych. Wszystkie te czynniki wpływają na odczuwanie silnego bólu, który może być ulokowany zarówno po prawej, jak i lewej stronie brzucha. Dodatkowo często oprócz bólu można spotkać się z innymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego: biegunkami, zaparciami i wzdęciami.

Inne objawy towarzyszące bólom brzucha ze stresu

Bóle brzucha są najczęstszymi objawami stresu. Wiąże się to z wpływem różnych hormonów oraz ich aktywności głównie na układ pokarmowy. Dodatkowo wszelkie zaburzenia metaboliczne swoje pierwsze objawy dają właśnie w przewodzie pokarmowym. Długotrwałe narażenie na przewlekły stres łatwo może doprowadzić do zachorowania na zespół jelita drażliwego (IBS).

Długie działanie kortyzolu na organizm niesie za sobą charakterystyczne objawy, takie jak zatrzymanie wody w organizmie czy odkładanie tkanki tłuszczowej przede wszystkim w dolnej części brzucha. Poza bólami brzucha w sytuacjach stresowych można zaobserwować u siebie nadmierną potliwość, podniesienie ciśnienia, a co za tym idzie bóle głowy, które są drugim z najczęściej występujących objawów stresu.

Jak pozbyć się bólu brzucha?

Pozbycie się bólu brzucha spowodowanego stresem powinno rozpocząć się od wyeliminowania czynnika stresowego. Na kontrolowanie stresu pozytywy wpływ mają różnego rodzaju ćwiczenia oddechowe, pomagające przywrócić prawidłową homeostazę organizmu. 

W przypadku silnych, napięciowych bólów brzucha na tle nerwowym pomocne mogą okazać się leki rozkurczowe, zawierające w swoim składzie drotawerynę, skopolaminę czy papawerynę. Innym lekiem rozkurczającym mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, a dodatkowo działającymi przeciwbólowo jest metamizol. Większość leków, które można zastosować w bólu brzucha na tle nerwowym jest dostępnych bez recepty, jednak w celu doboru odpowiedniego preparatu dobrze skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Jeżeli ból brzucha ze stresu trwa od dłuższego czasu i nie ustaje należy rozważyć wizytę u gastrologa.

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz w serwisie LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Ryżko, J. Przewlekłe bóle brzucha u dzieci. Gastroenterologia Praktyczna 2011, 1 (11), str. 20-28.
2. Kotynia, J., Kocot-Kępska, M., Małecka-Wojciesko, E. Ból brzucha. Medycyna Praktyczna. 2023. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.3. (Dostęp 10.2023)
3. Poniewierska, E. Diagnostyka przewlekłego bólu brzucha. Medycyna po dyplomie. 2012. Dostępne na stronie: https://podyplomie.pl/medycyna/10750,diagnostyka-przewleklego-bolu-brzucha (Dostęp 10.2023)
4. Grata-Borkowska, U., Pokorna-Kałwak, D., Mastalerz-Migas, A. (2016). Bóle brzucha u dzieci – diagnostyka różnicowa i postępowanie terapeutyczne w POZ. Lekarz POZ 2/2016. str. 151-155.
5. Zielińska, D. Zaburzenia psychosomatyczne. Medycyna praktyczna. 2019. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/poz/psychiatria/inne_zaburzenia/205912,zaburzenia-psychosomatyczne (Dostęp: 10.2023)
6. Mendroń, W. Wpływ stresu na funkcjonowanie układu pokarmowego. 2023. Dostępne na stronie: https://dietetycy.org.pl/stres-uklad-pokarmowy/ (Dostęp: 10.2023)
7. Gałęcka, M., Basińska, A., Bartnicka, A. Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka – implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12(2). str. 50-59
8. Kędziela, K., Kucharska, A., Grela, K. Zaburzenia psychiczne jako dominujący objaw hiperkortykozolemii u 17 letniej pacjentki z pierwotną pigmentową chorobą guzkową nadnerczy. Endokrynologia Pediatryczna 13/2014, 1(46). str. 55-60
9. Grygorczuk, A. Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Psychiatria. 2008, 5(3). str. 111-115

Autor