Gruczolak – najczęstsze typy

Gruczolaki zbudowane są z tkanki gruczołowej, dlatego mają zdolność wytwarzania hormonów, nawet jeśli organizm nie wykazuje takiej potrzeby. Zgodnie z podziałem WHO wśród gruczolaków wyróżnia się gruczolaki:

• cewkowe;
• kosmkowe;
• cewkowo-kosmkowe.

Gruczolaki mogą występować w różnych miejscach, najczęściej na przysadce mózgowej, nadnerczach, tarczycy, jelicie grubym, wątrobie czy nerkach.

Umów się do endokrynologa

Gruczolak przysadki

Jest najczęściej łagodnym guzem umiejscowionym wewnątrz czaszki. Przyczyną powstawania gruczolaków przysadki mózgowej jest mutacja genetyczna i inne zaburzenia genetyczne. Objawy zależą od rodzaju guza, jednak najczęściej jest to guz prolaktynowy, wydzielający hormon prolaktynę. Gruczoł przysadki objawia się następującymi zaburzeniami:

• objawy hiperprolaktynemii (zaburzenia miesiączkowania, mlekotok u kobiet) związana z gruczolakiem wydzielającym prolaktynę;
• objawy akromegalii (pogrubienie rysów twarzy, powiększenie stóp i dłoni, obniżenie barwy głosu) związane z gruczolakiem wydzielającym hormon wzrostu;
• objawy choroby Cushinga (zaburzenia metaboliczne, nagromadzenie tkanki tłuszczowej na twarzy i tułowiu) związane z gruczolakiem wydzielającym ACTH;
• objawy nadczynności tarczycy (osłabienie, przyspieszone bicie serca, nadmierna potliwość, pobudzenie, trudności z koncentracją) związany z gruczolakiem wydzielającym TSH.

Objawy, rozwój guza, rokowania i strategia leczenia zależą od wielkości, a także od charakteru hormonalnego guza.

Gruczolak nadnerczy

Powstaje w tkance nadnercza, której zadaniem jest produkowanie hormonów. Może mieć on charakter nowotworowy bądź nienowotworowy. Przyczyną nienowotworowego gruczolaka mogą być wcześniej występujące stany chorobowe takie jak uraz czy gruźlica. Nowotworowe gruczolaki nadnerczy zazwyczaj są zmianami niezłośliwymi. Do najczęstszych objawów gruczolaka nerki należą następujące dolegliwości: cukrzyca, wrzody żołądka, osteoporoza, częstomocz, obniżenie odporności organizmu, zmiany skórne, hirsutyzm, stany depresyjne oraz zespół Conna. W celu oceny ryzyka złośliwości guza nadnerczy, powołuje się zespół lekarzy do którego należy endokrynolog, radiolog oraz chirurg, którzy analizują czy należy podejmować się zabiegu usunięcia guza. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Gruczolak jelita grubego

Zwykle przyjmuje on formę polipa znajdującego się wewnątrz jelita grubego. Do jego rozwoju może przyczynić się podeszły wiek, palenie papierosów, dieta uboga w błonnik, niska aktywność fizyczna, dieta bogata w tłuszcze nasycone oraz czynniki genetyczne. Większość gruczolaków występująca w jelicie grubym nie daje żadnych objawów i często są znajdowane podczas przesiewowej kolonoskopii. Duże gruczolaki mogą powodować niedrożność przewodu pokarmowego lub zmianę rytmu wypróżnień. 

Jednym z powikłań gruczolaka jelita grubego jest przekształcenie go w nowotwór złośliwy. Ryzyko procesu złośliwego rośnie wraz z wielkością gruczolaka.

Gruczolak ślinianki

Gruczolak ślinianki charakteryzuje się niską tendencją do złośliwienia. Rozwija się on zarówno w dużych śliniankach, jak i w drobnych gruczołach ślinowych błony śluzowej jamy ustnej. Przyczyny powstawania guza ślinianki są nieznane. Udział w jego powstawaniu mają prawdopodobnie czynniki środowiskowe i genetyczne. Podstawowym objawem nowotworu gruczołów ślinowych jest guz. Może on powodować uwypuklenia skóry okolicy przedusznej lub podżuchwowej oraz błony śluzowej w obrębie jamy ustnej.

Gruczolak przytarczyc

Gruczolak przytarczyc jest niewielkich rozmiarów i zazwyczaj nie daje charakterystycznych objawów. Jednak można wyróżnić kilka dominujących zmian:

• zwiększona częstość akcji serca;
• zwiększone pocenie się skóry;
• senność;
• szybkie męczenie;
• wzrost objętości tarczycy (wole). 

Kiedy zostaną zauważone powyższe objawy, należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza POZ, a w przypadku potwierdzenia diagnozy, natychmiast rozpocząć leczenie. 

Bibliografia:

1. Nałęcz-janik J. i in. (2012). Gruczolak jelita grubego z inwazyjnym rakiem. Gastroenterologia kliniczna. VIA MEDICA, tom 4, nr 4,s. 151-154. 
2. Olejniczak I., i in. (2008). Guzy ślinianki przyusznej - obraz kliniczny, sposób postępowania i wyniki leczenia. Otolaryngolog Pol, s. 446-448. 
3. Nowacki P. (2009). Guzy okolicy podwzgórzowo - przysadkowej. Katedra i Klinika Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, str. 7-9. 
4. Ignaszak-Szczepaniak M., Horst-Sikorska. (2007). Incidentaloma nadnerczy - czy objawiać się rozpoznania? Interesujące przypadki kliniczne, VIA MEDICA, str. 384-386. 

Autor